Zakrzepica

Zakrzepica to skrzep krwi, który blokuje (tętnicę) albo żyłę. Normalnie krew krzepnie tylko wtedy, gdy masz ranę, żeby ją zamknąć. Przy zakrzepicy krew krzepnie bez żadnej rany. Skrzep robi się za duży, dalej rośnie i może się oderwać, powodując zator w tym miejscu albo gdzieś indziej w naczyniu krwionośnym.

Są dwa główne typy zakrzepicy: zakrzepica tętnicza, która pojawia się w tętnicach, i zakrzepica żylna, która dotyczy żył.

Zakrzepica tętnicza

Tętnice dostarczają krew do mięśnia sercowego. Zakrzepica tętnicza najczęściej pojawia się w tętnicach wieńcowych. Kiedy do tego dojdzie, dochodzi do zawału serca. Jeśli zablokują się tętnice płucne, prowadzi to do zatorowości płucnej. Zakrzepica w tętnicach szyjnych może skończyć się udarem.

Zakrzepica żylna

W przypadku zakrzepicy żylnej wyróżniamy dwa rodzaje:

• Zakrzepica żył powierzchownych
• Zakrzepica żył głębokich

W ciele mamy żyły powierzchowne i głębokie. Przy zakrzepicy żył powierzchownych skrzep jest tuż pod skórą. Najczęściej dzieje się to w nodze. Pojawia się wtedy stan zapalny. Możesz go poznać po czerwonych plamach, obrzęku i bólu w żyle.

Przy zakrzepicy żył głębokich problem dotyczy żył położonych głębiej w ciele. Te żyły są między mięśniami i transportują krew do serca. Skrzepy na tej trasie mogą powodować poważne kłopoty. Krew może dotrzeć do płuc i wywołać zatorowość płucną.

Jest kilka rodzajów zakrzepicy i każdy daje inne objawy.

Zakrzepica kończyny dolnej i górnej:

• Napięta skóra
• Ból w jednym miejscu
• Nagły obrzęk
• Uczucie ciepła albo ciężkości
• Czerwone, białe lub niebieskie plamy
• Skurcze
• Błyszcząca skóra

Zatorowość płucna:

• Duszność
• Ból między łopatkami
• Uczucie braku powietrza
• Wysoka gorączka
• Kaszel, czasem z krwią
• Ból w klatce piersiowej
• Szybsze tętno

Są trzy czynniki, które powodują zakrzepicę i zaburzają krzepnięcie. Te trzy czynniki to Triada Virchowa. O zakrzepicy mówimy, gdy krew płynie wolniej albo jej skład się zmienia przez uszkodzenie naczynia. Przyczyny tych czynników to na przykład:

• Palenie papierosów
• Ciąża
• Branie tabletek antykoncepcyjnych
• Uszkodzone naczynia krwionośne
• Operacje w znieczuleniu ogólnym
• Dziedziczne zaburzenia krzepnięcia
• Starszy wiek
• Nowotwory
• Zespół May-Thurnera
• Migotanie przedsionków
• Długie unieruchomienie (np. podczas lotu samolotem)
• Długie nieużywanie rąk lub nóg

Zarówno zmiana stylu życia, jak i leki mogą pomóc w leczeniu zakrzepicy.

Co możesz zrobić sam, jeśli masz zakrzepicę?

Zdrowy styl życia jest mega ważny. Dzięki temu twoje naczynia krwionośne są w lepszej formie. Warto pamiętać o:

• Zdrowym i różnorodnym jedzeniu
• Niepaleniu papierosów
• Unikaniu nadwagi
• Nienoszeniu obcisłych ubrań
• Trzymaniu nóg do góry, gdy siedzisz
• Piciu dużo wody
• Odpowiedniej ilości ruchu

Jak rozpoznaje się zakrzepicę?

Zakrzepicę zawsze leczy się lekami, ale zanim je dostaniesz, trzeba postawić diagnozę.

Jeśli masz objawy wskazujące na zakrzepicę, lekarz najpierw przeprowadzi z tobą wywiad i zleci badanie krwi. Wynik badania decyduje o dalszych krokach. Jeśli okaże się, że jest ryzyko zakrzepicy, robi się USG, duplex albo angiografię. Jeśli podejrzewa się zatorowość płucną, lekarz może zlecić tomografię płuc.

Leki przeciwzakrzepowe

Jest sporo sposobów leczenia zakrzepicy. Stosuje się leki przeciwzakrzepowe i czasem elastyczną pończochę uciskową. Leki przeciwzakrzepowe to popularnie mówiąc leki rozrzedzające krew. Mogą zmniejszyć ryzyko zakrzepicy albo powstrzymać jej rozwój. Organizm sam musi w końcu rozpuścić skrzep.

Przykłady leków:

• Heparyna: podawana podskórnie, działa od razu przeciwzakrzepowo.
• Kumaryny: blokują działanie witaminy K. Witamina K odpowiada za produkcję białek krzepnięcia.
• Leki przeciwpłytkowe: to łagodniejsze leki przeciwzakrzepowe.
• DOAC: blokują działanie białek krzepnięcia.

Przy zakrzepicy kończyny dolnej stosuje się elastyczną pończochę uciskową. Pończocha pomaga zapobiegać obrzękowi nogi i powstawaniu żylaków. Wieczorem i w nocy można ją zdjąć. Lekarze zwykle zalecają noszenie pończochy przez dłuższy czas.

Wiele osób jest narażonych na zakrzepicę. Może to być kwestia genów, ale też stylu życia. Mięśnie mogą przez dłuższy czas uciskać naczynia krwionośne, co prowadzi do powstawania skrzepów. Może się to zdarzyć podczas sportu albo gdy brzuch ciążowy uciska naczynia.

Pomaga zdrowy tryb życia i unikanie długiego siedzenia w jednej pozycji. Ponieważ powodów jest sporo, warto prowadzić jak najzdrowszy styl życia.

Masz pytania o zakrzepicę? Dokteronline.com może ci pomóc. Na naszej stronie możesz umówić się na konsultację z zarejestrowanym lekarzem z UE, który da ci więcej wskazówek i w razie potrzeby przepisze odpowiednie leczenie.

https://harteraad.nl/aandoeningen/trombose/?gclid=CjwKCAjwuvmHBhAxEiwAWAYj-JebDxKJ8noGrBnHeUwNy5Op7Ugn7bGKJaB2s1sHfCjLab5Ky3TUjxoC6s4QAvD_BwE

https://www.trombosestichting.nl/trombose/wat-is-trombose/

https://denationaletrombosedienst.nl/algemeen/actueel/trombose-herkennen-en-voorkomen/#:~:text=Bij trombose onderscheiden we twee hoofdvormen%3A Arteriële trombose,(krans)slagaderen Veneuze trombose – trombusvorming in de aderen

https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/trombose

https://trombosegids.nl/oorzaken-trombose/#:~:text=Mocht je last hebben van boezemfibrilleren%2C een hartritmestoornis%2C,ook meer risico op het krijgen van trombose