Rzucanie palenia

Palenie to wdychanie dymu z tlącego się tytoniu. Tytoń znajdziesz m.in. w papierosach, tytoniu do skrętów i fajce. Możesz palić wciągając dym do płuc albo tylko trzymając go w ustach. W tytoniu jest uzależniająca nikotyna. Poza nikotyną w papierosach jest mnóstwo innych substancji i dodatków. Dodaje się je, żeby papieros był jeszcze bardziej atrakcyjny i żeby chciało się po niego sięgać. Wiele z tych substancji podczas spalania staje się rakotwórczych. Najczęściej spotykane szkodliwe składniki to:

• Amoniak: dzięki niemu nikotyna szybciej trafia do mózgu i mocniej uzależnia;
• Smoła: powstaje podczas spalania dodatków i jest rakotwórcza. Smoła odkłada się w wielu narządach;
• Aromaty (mentol, cukry, kakao, anyż itd.): dodaje się je, żeby papieros lepiej smakował, ale podczas spalania stają się rakotwórcze;
• Tlenek węgla: nie ma go w papierosie, ale powstaje podczas palenia. Łączy się z czerwonymi krwinkami, przez co tlen nie może się z nimi połączyć. Tlenek węgla szkodzi też osobom w Twoim otoczeniu, które wdychają dym biernie.

Vaping, czyli używanie e-papierosów, polega na wdychaniu pary wytwarzanej przez elektroniczne urządzenie. Taka para często zawiera nikotynę, aromaty i inne chemikalia. Chociaż niektórzy traktują e-papierosy jako alternatywę dla zwykłych papierosów, one też mogą szkodzić zdrowiu.

Podobnie jak przy zwykłym paleniu, używanie e-papierosów może prowadzić do uzależnienia od nikotyny i różnych problemów zdrowotnych, w tym trudności z oddychaniem i uszkodzenia płuc.

Jeśli chcesz rzucić e-papierosy, metody i podejścia są podobne jak przy rzucaniu zwykłych papierosów. Możesz spróbować sam albo poszukać wsparcia u specjalisty i sięgnąć po leki. Poniżej znajdziesz więcej informacji o opcjach, które mogą pomóc rzucić vaping.

Jest sporo powodów, dla których ludzie zaczynają palić. Oto niektóre z nich:

• Ciekawość produktu. Inni wyglądają na zadowolonych, więc sam chcesz spróbować;
• Efekt „wszyscy palą”, prawie każdy w Twoim otoczeniu palił lub pali;
• Presja grupy, szczególnie wśród młodych. Nie chcesz odstawać, chcesz być częścią paczki;
• Chęć sprzeciwu wobec dorosłych i ich zasad;
• Reklama – mimo że w Polsce reklama papierosów jest zakazana, w serialach i filmach wciąż dużo się pali. Palące postacie mogą być wzorem do naśladowania;
• Społeczna akceptacja – kiedyś palenie było nawet w telewizji na żywo, lekarze palili, palenie było czymś zupełnie normalnym.

Nie daj się skusić powodom, przez które ludzie zaczynają palić, i pamiętaj o plusach niepalenia.

Dlaczego rzucenie palenia jest takie trudne? Palenie kojarzy się z konkretnymi sytuacjami i czynnościami. To dlatego tak ciężko przestać. Oto mechanizmy, które się z tym wiążą:

• Efekt psychiczny – pojawia się lekka euforia, która trwa kilka minut. Ten stan ciągle się goni;
• Przyzwyczajenie – z czasem potrzebujesz coraz więcej, żeby poczuć to samo;
• Uzależnienie fizyczne – organizm domaga się nikotyny i buntuje się, gdy jej nie dostaje;
• Nawyki – ważną rolę grają rytuały: papieros po przebudzeniu, do kawy, po jedzeniu, przy drinku itd. Palenie łączy się z konkretnymi sytuacjami;
• Nagroda lub pocieszenie – myślisz, że zasłużyłeś na papierosa po czymś albo sięgasz po niego, żeby się uspokoić lub zrelaksować. Palenie łączy się z emocjami;
• Koncentracja – wydaje Ci się, że papieros pomaga się skupić. Znowu – palenie łączy się z konkretną sytuacją;
• Objawy odstawienia po rzuceniu – naprawdę czujesz się kiepsko. Gdy zapalisz, to nieprzyjemne uczucie znika;
• Zachowania zaprzeczające – każdy zna historię „tego wujka, co palił całe życie i dożył 80 lat”, „mogę rzucić, kiedy chcę” i „to nie takie groźne, dużo się ruszam i zdrowo jem”.

Tak naprawdę jest tylko jedna odpowiedź na pytanie, co możesz zrobić samemu z paleniem – po prostu przestać palić. Nawet jeśli jesteś przekonany, że musisz to zrobić, dla większości ludzi to bardzo trudne. Nie zapominaj, że nikotyna uzależnia, a uzależnienie wzmacniają dodatki w papierosach i wszystkie mechanizmy związane z paleniem.

Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc rzucić palenie:

• Wybierz datę, najlepiej w czasie, gdy masz jak najmniej stresu. Jeśli zbliża się jakaś impreza, wybierz termin po niej. W międzyczasie możesz już ograniczać palenie;
• Zrób w domu strefę wolną od dymu. Wyrzuć wszystkie popielniczki, także z samochodu;
• Powiedz bliskim, że zamierzasz rzucić;
• Przełam schematy związane z paleniem;
• Wymyśl sposoby, żeby nie sięgnąć po papierosa – pamiętaj, że ochota na papierosa to tylko chwila;
• Na początku unikaj trudnych miejsc. Nie chodź z kolegą na papierosa;
• Wiedz, że będziesz miał większą ochotę na słodycze – znajdź zdrowe zamienniki, owoce, ogórek, gumę do żucia, lizaki, pij dużo wody;
• Zajmij się czymś. Uprawiaj sport albo idź na spacer;
• Pogadaj z kimś o tym. Taka osoba pomoże Ci przetrwać moment, gdy najdzie Cię ochota na papierosa;
• Licz się z objawami odstawienia, nie zniechęcaj się nimi;
• Myśl o plusach rzucenia palenia.

Jeśli mimo wszystko wrócisz do palenia, nie daj się wciągnąć na nowo, tylko spróbuj jeszcze raz. Zastanów się, dlaczego sięgnąłeś po papierosa i pamiętaj, że w podobnej sytuacji to może być pułapka. Jeśli nie dajesz rady sam, poszukaj pomocy.

Razem z lekarzem możesz ustalić, która metoda albo ich połączenie będzie dla Ciebie najlepsza. Największe szanse na sukces daje wsparcie połączone z nikotynową terapią zastępczą lub lekami. Są różne formy wsparcia:

• Coaching telefoniczny: trener udziela Ci porad przez telefon podczas rzucania palenia;
• Coaching osobisty: masz wtedy kilka rozmów ze specjalistą, może to być też Twój lekarz rodzinny. Część rozmów może być mailowo albo przez telefon;
• Trening grupowy: w grupie wszyscy rzucają palenie razem. Jest kilka spotkań. Uczestnicy wspierają się nawzajem;
• Trening stylu życia: ta forma jest dla osób, którym nie udało się rzucić innymi metodami. Trening jest bardziej intensywny i może być indywidualny albo grupowy.

Leki

Jest wiele leków, które mogą pomóc rzucić palenie. Można je stosować samodzielnie albo razem z innymi metodami.

• Przed rozpoczęciem leczenia przeczytaj ulotkę;
• Jeśli jesteś w ciąży, nikotyna szkodzi dziecku;
• Jeśli karmisz piersią, leki nikotynowe bierz tuż po karmieniu i przez 2-3 godziny po tym nie karm piersią;
• Osoby przyjmujące insulinę powinny być pod ścisłą kontrolą podczas rzucania palenia, bo może być potrzebna niższa dawka insuliny.

Możliwe są takie leki:

• Nikotynowa terapia zastępcza (NTZ): dostępna jest jako spray do ust, plastry, tabletki podjęzykowe, guma bez cukru i pastylki do ssania. Możesz łączyć różne formy. Podczas stosowania NTZ trzeba całkowicie przestać palić, bo inaczej możesz przyjąć za dużo nikotyny.

Te leki mogą łagodzić objawy odstawienia, przez co mniej ciągnie do papierosów, i można je stosować razem z nikotyną.

• Bupropion: zaczyna działać po tygodniu, więc najlepiej zacząć go brać tydzień przed planowanym rzuceniem;
• Nortryptylina: też zaczyna działać po tygodniu, więc zacznij tydzień przed rzuceniem;
• Cytizyna: trzeba zacząć najpóźniej 5 dni przed datą rzucenia;
• CHAMPIX: zawiera wareniklinę. CHAMPIX może pomóc dorosłym rzucić palenie;
• Zyban: lek na receptę, który pomaga rzucić, jeśli jesteś zmotywowany, np. biorąc udział w programie „rzucania palenia”.

Inny mechanizm działania ma taki lek:

• Wareniklina: blokuje działanie nikotyny w mózgu, więc nie można jej łączyć z NTZ. Lek zaczyna się 1-2 tygodnie przed rzuceniem i trwa 12 tygodni.

Alternatywne metody leczenia

• Akupunktura, homeopatia, hipnoterapia i laseroterapia: Do alternatywnych metod należą m.in. akupunktura, homeopatia, hipnoterapia i laseroterapia. Nie ma wystarczających dowodów na ich skuteczność, ale niektórzy twierdzą, że im pomogły. Każdy musi znaleźć swoją metodę na rzucenie palenia.
• Aplikacje:Jest sporo aplikacji, które mogą pomóc w rzucaniu palenia. Dają wskazówki, jak nie wrócić do nałogu i jak wytrwać w postanowieniu. W niektórych możesz ustawić linie wsparcia. Pokazują, jak długo już nie palisz i jakie masz z tego korzyści.
• Opcje online:Są też gry i kursy online, które wspierają w rzucaniu. Są programy, które pomagają rzucić samodzielnie.
• E-papieros:Nie ma jeszcze naukowych dowodów, czy e-papieros jest dobry czy zły dla zdrowia. E-papieros jest elektroniczny, przypomina zwykłego papierosa i zawiera nikotynę. Plusem jest to, że można stopniowo zmniejszać dawkę nikotyny, minusem – że e-papieros może utrwalać nawyki związane z paleniem.

Zmiany stylu życia

Zmiany stylu życia dla osób, które rzucają lub już rzuciły palenie, są bardzo indywidualne i zależą od nawyków, które wyrobiłeś sobie, gdy jeszcze paliłeś. Te nawyki trzeba przełamać. Poza tym warto prowadzić zdrowy tryb życia. To znaczy: żyj jak najzdrowiej i regularnie, jedz różnorodnie, pij dużo wody. Dbaj o odpowiednią ilość snu, unikaj stresu i ruszaj się regularnie. Ogranicz alkohol i kawę. Dbaj o relaks.

https://www.rokeninfo.nl/ https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/welke-stoffen-zitten-er-naast-teer-en-nicotine-in-tabaksrook/

https://www.prostop.nl/waarom-roken-mensen-eigenlijk/

https://stichtingstopbewust.nl/informatie-advies/gezondheid/

https://www.ikstopnu.nl/stoppen-met-roken/

https://www.ikstopnu.nl/stoppen-met-roken/apps/

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/stoppen_met_roken

https://www.brijder.nl/hulp-bij-verslaving/middelen/roken