Łuszczyca

Łuszczyca to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której komórki rogowe naskórka dzielą się za szybko. Skóra składa się z kilku warstw. Najwyższa z nich to warstwa rogowa, zbudowana z twardych, martwych komórek skóry. U osób z łuszczycą układ odpornościowy działa zbyt intensywnie, przez co powstaje więcej komórek skóry, co prowadzi do łuszczenia, pogrubienia, stanu zapalnego, bólu i zaczerwienienia skóry.

Skóra może swędzieć, a jej stan może się nagle poprawić lub pogorszyć. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną i może pojawić się w każdym wieku, ale najczęściej dotyczy dorosłych. Zmiany na paznokciach i problemy ze stawami to również objawy tej choroby skóry.

Jest kilka rodzajów łuszczycy. Najważniejsze z nich to:

• Łuszczyca zwykła
• Łuszczyca kropelkowata
• Łuszczyca krostkowa
• Łuszczycowe zapalenie stawów
• Łuszczyca erytrodermiczna
• Łuszczyca owłosionej skóry głowy
• Łuszczyca odwrócona
• Łuszczyca paznokci
• Łuszczyca dłoni i stóp

Łuszczyca zwykła

Łuszczyca zwykła to najczęstsza postać, nazywana też łuszczycą plackowatą lub pospolitą. Około 80% osób z łuszczycą ma właśnie tę odmianę. Charakterystyczne są białe łuski na czerwonej skórze. Zmiany są wyraźnie odgraniczone, łuski mają srebrzystobiały kolor, a skóra pod nimi jest błyszcząco czerwona. Po oderwaniu łusek pojawiają się drobne kropelki krwi.

W łuszczycy zwykłej mogą też występować przebarwienia paznokci, drobne wgłębienia lub ich łamliwość. U niewielkiej części osób z tą postacią łuszczycy pojawiają się też dolegliwości stawowe.

Łuszczyca kropelkowata

Łuszczyca kropelkowata, zwana też drobnokropelkową, to odmiana, w której w krótkim czasie pojawiają się małe ogniska łuszczycy. Występuje głównie u dzieci i młodych dorosłych i zwykle ustępuje samoistnie.

Łuszczyca krostkowa

Łuszczyca krostkowa to ostra postać łuszczycy, w której na skórze pojawiają się pęcherzyki z ropą. Najczęściej występują na dłoniach i stopach, a skóra w tych miejscach jest czerwona i pogrubiona.

Łuszczycowe zapalenie stawów

Łuszczycowe zapalenie stawów to przewlekły stan zapalny stawów, któremu towarzyszą zmiany skórne i paznokciowe typowe dla łuszczycy. Ból stawów dotyczy głównie drobnych stawów rąk i stóp. W leczeniu tej postaci łuszczycy dermatolog często współpracuje z reumatologiem.

Łuszczyca erytrodermiczna

Łuszczyca erytrodermiczna to ciężka postać łuszczycy, w której zajęta jest cała powierzchnia ciała. Łuszczenie się skóry i powstawanie zmian plackowatych występuje rzadziej, natomiast duża powierzchnia skóry jest czerwona. Łuszczyca erytrodermiczna może być wywołana przez leki i stanowi zagrożenie życia.

Inne postacie

• Łuszczyca owłosionej skóry głowy to łuszczyca zwykła pojawiająca się na owłosionej skórze głowy.
• Łuszczyca odwrócona występuje w fałdach skórnych, takich jak pachy i pachwiny.
• Łuszczyca paznokci dotyczy paznokci.
• Łuszczyca dłoni i stóp pojawia się na dłoniach i stopach.

Najważniejsze objawy łuszczycy to czerwone plamy ze złuszczającą się skórą. Zmiany te mogą na początku swędzieć i najczęściej pojawiają się na głowie, łokciach, kolanach i dolnej części pleców. Łuski są białe lub srebrnoszare i łatwo się oddzielają.

W łuszczycy odwróconej zmiany występują głównie w fałdach skórnych, takich jak pachwiny czy pachy. Mogą się też pojawić drobne wgłębienia w paznokciach oraz bóle stawów w rękach i stopach. W przeciwieństwie do egzemy, łuszczyca prawie nigdy nie pojawia się na twarzy.

Przyczyna łuszczycy nie jest znana, ale wiadomo, że rolę odgrywają czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe. To znaczy:

• Dochodzi do stanu zapalnego, przez co komórki skóry dzielą się zbyt szybko.
• To choroba autoimmunologiczna.
• Duże znaczenie ma dziedziczność. Jeśli oboje rodzice mają łuszczycę, dziecko ma 50% ryzyka zachorowania na tę chorobę skóry.

Wiadomo też, że niektóre czynniki mogą wywołać łuszczycę lub pogorszyć jej przebieg u osób z predyspozycją genetyczną. Takie czynniki nazywamy wyzwalaczami.

Przykłady takich wyzwalaczy to:

• Infekcje
• Uszkodzenie lub oparzenie skóry
• Stres
• Niektóre leki lub suplementy, takie jak jod, lit, beta-blokery, leki przeciwmalaryczne, ibuprofen i diklofenak.

Wiadomo też, że łuszczyca częściej występuje u osób palących lub regularnie pijących alkohol. Klimat, czynniki hormonalne, niektóre nowotwory oraz jedzenie określonych produktów, jak gluten, mogą być także wyzwalaczami. Nie zostało to jednak naukowo potwierdzone.

Czy mogę sam coś zrobić w przypadku łuszczycy?

Najlepsze, co możesz zrobić, to unikać czynników wyzwalających, które nasilają objawy.

• Zawsze używaj dobrej ochrony przeciwsłonecznej, żeby nie dopuścić do poparzeń skóry.
• Obcinaj paznokcie na krótko, żeby nie podrapać się przypadkiem. To może powodować pojawianie się krwawych plamek na skórze.
• Nie kąp się zbyt długo i nie używaj bardzo gorącej wody. Skóra wtedy wysycha, co może powodować więcej łusek.
• Nie używaj za dużo mydła, bo może zawierać drażniące substancje, które skóra źle znosi i które mogą ją wysuszać.

Warto też obserwować, kiedy objawy się nasilają lub ustępują. Spróbuj przez jakiś czas nie pić alkoholu, rzucić palenie albo unikać glutenu. Dzięki temu łatwiej będzie określić, które czynniki mają największy wpływ.

Leki na łuszczycę

Metoda leczenia łuszczycy zależy od nasilenia, rozległości i lokalizacji zmian. Ważna jest też skuteczność i działania niepożądane leczenia oraz wiek pacjenta. Niestety łuszczycy nie da się całkowicie wyleczyć.

Żeby zapobiec wysuszeniu i podrażnieniu skóry, a także swędzeniu, zaczerwienieniu i łuszczeniu, zaleca się dwa razy dziennie smarować skórę neutralną maścią bez leków.

Przykładami takich preparatów są: lanettezalf, koelzalf i vaselinecetomacrogolcrème. Stosuj je przez kilka miesięcy, nawet jeśli objawy ustąpią lub się zmniejszą.

Jeśli to nie pomaga albo w określonych okresach łuszczenie i swędzenie się nasilają, lekarz może przepisać maść z lekiem przeciwzapalnym, takim jak kortykosteroid. Lek ten hamuje stan zapalny skóry i zmniejsza swędzenie. Kortykosteroidy zazwyczaj działają szybko i skutecznie. Po ich zastosowaniu trzeba umyć ręce i nadal stosować neutralną maść.

Jeśli także ta maść nie przynosi efektu, lekarz może przepisać analog witaminy D. To maść, która zmniejsza zmiany skórne. Często stosuje się ją razem z kortykosteroidami. Lekarz może też zalecić przyklejenie na skórę opatrunku hydrokoloidowego po nałożeniu maści, żeby lepiej się wchłaniała.

W przypadku łuszczycy owłosionej skóry głowy, czyli łuszczycy zwykłej na owłosionej skórze głowy, pojawiają się łuski między włosami, co może przypominać łupież. W takiej sytuacji lekarz rodzinny najpierw przepisze szampon dziegciowy. Dziegieć zmniejsza liczbę i wielkość komórek skóry. Ma też działanie przeciwzapalne i antyseptyczne.

Trzeba jednak pamiętać, że ten szampon może zostawiać trwałe brązowoczarne plamy na tkaninach. Ma też nieprzyjemny zapach. Uważaj podczas usuwania łusek z owłosionej skóry głowy, bo uszkodzenie skóry może nasilić łuszczycę. Nie drap zmian, tylko usuwaj łuski, rozczesując włosy.

Jeśli szampon dziegciowy nie działa wystarczająco, lekarz może przepisać lanettesmeersel FNA z 10% kwasem salicylowym. Trzeba go wmasować w skórę głowy.

Można też stosować maść cetomacrogolową z 25% cetiol V.

W przypadku ciężkiej lub bardzo rozległej łuszczycy lekarz rodzinny skieruje cię do dermatologa. Może on przepisać silniejsze leki, takie jak Ciclosporine, Acitretine lub Methotrexaat. Wadą tych leków jest to, że powodują sporo działań niepożądanych.

Dodatkowe ryzyka i działania niepożądane

Kortykosteroidy są dostępne w różnych mocach. Jeśli nie używasz ich częściej lub dłużej niż zalecił lekarz, działania niepożądane są rzadkie.

Jeśli jednak krem lub maść z kortykosteroidami stosujesz zbyt często lub w zbyt dużych ilościach, skóra może stać się cieńsza i bledsza. Żeby nie nakładać za dużo kremu, lekarz może wyjaśnić, ile maści użyć na każdą część ciała.

Alternatywne metody leczenia

Możesz też wybrać alternatywne metody leczenia, jak kuracja nad Morzem Martwym. Słońce i słona woda u wielu pacjentów prowadzą do zmniejszenia objawów i dolegliwości. Według badań ma to pozytywny wpływ na „jakość życia”.

Masz pytania dotyczące łuszczycy? Dokteronline.com może ci pomóc. Na naszej stronie możesz umówić się na konsultację z zarejestrowanym lekarzem z UE, który udzieli ci dalszych wskazówek i w razie potrzeby przepisze odpowiednie leczenie.

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/psoriasis

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/psoriasis

https://www.thuisarts.nl/psoriasis/ik-heb-psoriasis#wat-zijn-de-verschijnselen-bij-psoriasis