Infekcje bakteryjne

Infekcje mogą być spowodowane przez bakterie, które już są w naszym organizmie i zaczynają się mnożyć. Bakterii nie widać gołym okiem, ale mamy z nimi kontakt każdego dnia. Nie zawsze jednak chorujemy. To dlatego, że nasz układ odpornościowy nas chroni, a poza tym nie wszystkie bakterie są szkodliwe – wiele z nich robi dla nas dobrą robotę. Na przykład pomagają trawić jedzenie w jelitach albo chronią skórę przed groźnymi bakteriami.

Ale jeśli do organizmu dostaną się bakterie chorobotwórcze, ciało zaczyna produkować więcej białych krwinek, żeby się bronić przed infekcją. Jeśli jednak bakterie rozmnażają się szybciej niż organizm zdąży wyprodukować białe krwinki, wtedy zaczynamy chorować. Bakterie mogą wtedy wywołać infekcję, na przykład zapalenie płuc.

Często pojawia się wtedy gorączka. Zapalenie płuc albo wsierdzia może być niebezpieczne, jeśli nie dostaniemy antybiotyków. Organizm sam nie zawsze jest w stanie sobie z tym poradzić. Antybiotyki mogą więc uratować życie. Czasem jednak wystarczy odpoczynek albo inne proste sposoby, żeby wyzdrowieć z infekcji bakteryjnej.

To, jaki antybiotyk będzie najlepszy na daną infekcję, zależy od objawów i rodzaju bakterii. Czasem trzeba oddać mocz albo ropę do laboratorium, żeby sprawdzić, która bakteria wywołała infekcję i jaki antybiotyk będzie odpowiedni. Każda bakteria jest inna.

Infekcje bakteryjne wywołują bakterie.

Najczęstsze infekcje bakteryjne to:

• Zapalenie płuc;
• Zapalenie gardła;
• Zapalenie ucha środkowego;
• Zapalenie pęcherza moczowego;
• Infekcje skóry;
• Zapalenie jelit;
• Zapalenie spojówek.

Zapalenie płuc

Przy zapaleniu płuc dochodzi do zapalenia drobnych dróg oddechowych i pęcherzyków płucnych. Osoby z zapaleniem płuc mają kaszel, duszności, gorączkę i są zmęczone. Zapalenie płuc może być wywołane przez bakterie albo wirusy – jeśli przez wirusa, to często jest to wirus grypy.

To powoduje, że w pęcherzykach płucnych robi się więcej śluzu, przez co do organizmu dostaje się mniej tlenu i pojawia się duszność. Jeśli zapalenie płuc wywołała bakteria, lekarz przepisze antybiotyk. Często nie wiadomo od razu, czy zapalenie płuc to sprawka wirusa czy bakterii, a ponieważ bakteryjne jest poważniejsze, lekarz zwykle przepisuje antybiotyk na wszelki wypadek.

Zapalenie gardła

Zapalenie gardła też może być wywołane przez wirusa albo bakterię. Typowe objawy to: ból albo pieczenie w gardle, ból przy przełykaniu, gorączka, powiększone węzły chłonne, chrypka i czasem ból ucha. Jeśli to bakteryjne zapalenie gardła, często dochodzi do zapalenia migdałków, co zwykle powoduje paciorkowiec i jest bardzo bolesne.

Zapalenie ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego, czyli ból ucha, najczęściej dotyka dzieci poniżej piątego roku życia. Zazwyczaj przechodzi samo po 2-3 dniach. Może być wywołane przez wirusa przeziębienia, który dostaje się do ucha środkowego, albo przez bakterię, taką jak Streptococcus pneumoniae, która osiedliła się w uchu. Wzrost ciśnienia w uchu środkowym powoduje wybrzuszenie błony bębenkowej, co potrafi być bardzo bolesne.

Zapalenie pęcherza moczowego

Przy zapaleniu pęcherza moczowego dochodzi do zapalenia błony śluzowej pęcherza. Najczęściej wywołują je bakterie z jelit, które przez cewkę moczową dostają się do pęcherza i tam powodują stan zapalny. Kobiety częściej i szybciej łapią zapalenie pęcherza niż mężczyźni, bo ich cewka moczowa jest krótsza.

Bakteryjna infekcja skóry

Bakteryjna infekcja skóry zazwyczaj pojawia się tam, gdzie skóra jest uszkodzona. W to miejsce wnikają bakterie, które normalnie są na skórze, i wywołują zapalenie. Przykłady infekcji skóry to róża i liszajec.

Zapalenie jelit

Wirus albo bakteria mogą wywołać stan zapalny w ścianie jelita, przez co jelito gorzej wchłania płyny i składniki odżywcze, a te są wydalane w postaci bardzo luźnego stolca. Infekcje przewodu pokarmowego mogą być wywołane przez wirusy (grypa żołądkowa), pasożyty albo bakterie, takie jak Salmonella.

Zapalenie spojówek

Najczęściej spotykana postać zapalenia spojówek to zapalenie błony śluzowej oka. To cienka tkanka, która pokrywa białko oka i wnętrze powiek. Zapalenie spojówek może być wywołane przez wirusa albo bakterię.

Infekcje bakteryjne można poznać po bólu, zmęczeniu, zaczerwienionej albo opuchniętej skórze, ogólnym złym samopoczuciu i czasem gorączce. Węzły chłonne mogą być powiększone, na przykład przy zapaleniu gardła albo anginie. Dodatkowo mogą pojawić się objawy podobne do grypy, takie jak bóle mięśni i brak apetytu.

Żeby zwalczyć infekcję bakteryjną, zawsze warto dużo odpoczywać i pić sporo płynów. Jeśli objawy się nasilają, długo nie ustępują albo pojawia się gorączka, trzeba zgłosić się do lekarza rodzinnego. Lekarz zbada i w razie potrzeby przepisze antybiotyk, żeby zwalczyć infekcję i pozbyć się bakterii.

Jeśli lekarz uzna, że infekcję wywołały bakterie, przepisze antybiotyk.

Zwalczanie infekcji bakteryjnych antybiotykami

Ogólnie antybiotyki dzielą się na wąsko- i szerokospektralne. Antybiotyki o wąskim spektrum są przeznaczone do leczenia infekcji wywołanych przez konkretną grupę bakterii. Antybiotyki o szerokim spektrum działają na kilka rodzajów bakterii jednocześnie. Lekarze wolą przepisywać antybiotyki o wąskim spektrum, bo wtedy zabijają mniej pożytecznych bakterii i jest mniej skutków ubocznych. Można je jednak przepisać tylko wtedy, gdy wiadomo, jaka bakteria wywołała infekcję. Jeśli nie wiadomo, antybiotyki o szerokim spektrum są dobrym rozwiązaniem, bo działają na różne bakterie. Minusem jest to, że częściej pojawiają się skutki uboczne, na przykład problemy żołądkowo-jelitowe, bo dobre bakterie w jelitach też są niszczone.

Wybór konkretnego antybiotyku zależy też od tego, gdzie w organizmie jest stan zapalny. Niektóre tkanki są bardziej albo mniej wrażliwe na dany antybiotyk. Lekarz musi wybrać taki, który dotrze do odpowiedniej tkanki.

Antybiotyki zawsze przepisuje lekarz i tylko wtedy, gdy naprawdę trzeba, na przykład gdy pacjent nie ma wystarczającej odporności, żeby samemu zwalczyć infekcję. Lekarze nie chcą przepisywać antybiotyków zbyt szybko, bo chcą zapobiec powstawaniu oporności. To znaczy, że bakteria się uodparnia i lek przestaje działać. Wtedy ten antybiotyk nie zadziała już na tę bakterię, także u innych osób.

Oporność na antybiotyki

Bakterie mogą z czasem stać się oporne. Szczególnie jeśli ten sam antybiotyk stosuje się często albo długo. Oporność na antybiotyki prowadzi do niebezpiecznych sytuacji – w najgorszym przypadku infekcji bakteryjnych w przyszłości nie da się już leczyć i to może być groźne dla życia.

Ponieważ antybiotyki zabijają tylko bakterie, a nie wirusy, lekarz nie przepisze ich na grypę, przeziębienie albo ospę wietrzną. Zawsze stosuj leki zgodnie z zaleceniami lekarza i skończ całą kurację, nawet jeśli po kilku dniach poczujesz się lepiej. W przeciwnym razie infekcja może wrócić, bo nie wszystkie bakterie zostały zniszczone. Kuracja trwa zwykle od 5 do 10 dni, w zależności od rodzaju infekcji.

Zazwyczaj antybiotyki powodują niewiele skutków ubocznych, zwłaszcza te o wąskim spektrum. Przy antybiotykach o szerokim spektrum skutki uboczne pojawiają się częściej, bo wtedy też dobre bakterie w jelitach są niszczone. Luźny stolec nie zawsze jest jednak skutkiem ubocznym leku – może być też efektem samej infekcji.

Najczęstsze skutki uboczne antybiotyków to:

• Biegunka albo luźny stolec;
• Nadwrażliwość albo reakcja alergiczna.

Jeśli jesteś nadwrażliwy na dany antybiotyk, mogą pojawić się czerwone plamki na skórze, swędzenie albo gorączka. Może to być oznaka alergii, ale nie musi. W takim przypadku skontaktuj się z lekarzem, który sprawdzi, czy to reakcja na antybiotyk.

Antybiotyki z grupy tetracyklin, takie jak doxycycline i minocycline, mogą powodować nadwrażliwość na słońce. Przez to szybciej się opalasz, nawet jeśli normalnie nie masz problemów z poparzeniem. Informacja o tym jest w ulotce. W takim przypadku trzeba unikać słońca i dobrze chronić skórę kremem z wysokim filtrem, nawet w pochmurne dni.

Jeśli wiesz, że jesteś uczulony na antybiotyk, powiedz o tym lekarzowi podczas wizyty. Jeśli masz inne objawy, które nie mijają po 1–2 dniach, też warto skonsultować się z lekarzem.

Często nie da się całkiem uniknąć infekcji bakteryjnych. Można jednak zrobić kilka rzeczy, żeby zmniejszyć ryzyko – wiadomo na przykład, że osoby palące i regularnie pijące alkohol częściej chorują na zapalenie płuc.

Możesz też zadbać o odporność, żeby organizm lepiej radził sobie z bakteriami, które się do niego dostaną. Poza tym można zapobiegać zakażeniu Salmonellą, dbając o higienę i regularnie myjąc ręce. Rany na skórze warto dezynfekować jodem albo alkoholem, żeby nie doszło do zapalenia skóry.

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/bacteriele_huidinfecties

https://www.apotheek.nl/zorg-van-de-apotheker/uw-apotheker-geeft-antwoord/antibiotica