Wysoki cholesterol

Cholesterol ma kiepską opinię, ale to ważna substancja, którą organizm sam produkuje i która jest potrzebna do podstawowych procesów, takich jak budowa błon komórkowych, produkcja kwasów żółciowych, różnych hormonów i witaminy D. Kluczowe jest jednak, żeby cholesterol był w organizmie w odpowiednich ilościach.

Mówiąc o wysokim cholesterolu, chodzi o za wysokie stężenie cholesterolu LDL. Ta frakcja łatwo przykleja się do ścian tętnic, co prowadzi do ich zwężenia i zatykania.

Objawy zbyt wysokiego cholesterolu na początku są zwykle niewidoczne i łagodne, ale z czasem tłuste złogi mogą prowadzić do groźnych dla życia schorzeń, takich jak zawał serca czy udar.

Widoczne objawy wysokiego cholesterolu

Jedynymi widocznymi objawami, które mogą sugerować wysoki cholesterol, są:

• Żółtawe grudki wokół powiek (ksantelazmy).
• Biały pierścień wokół tęczówki (arcus lipoides).
• Guzkowate zgrubienia na ścięgnach (ksantomaty). Najczęściej pojawiają się na ścięgnie Achillesa i ścięgnach grzbietu dłoni. Mogą też występować na ścięgnach stopy, kolana albo łokcia.

Pośrednie objawy wysokiego cholesterolu

Pozostałe objawy wysokiego cholesterolu są pośrednie. Oznacza to, że wysoki cholesterol można rozpoznać po dolegliwościach, które są przez niego współspowodowane. To objawy wynikające ze zwężenia tętnic.

Miażdżyca, czyli arterioskleroza, pojawia się głównie w wewnętrznej warstwie tętnicy wieńcowej, aorty i jej odgałęzień. Nie widać jej z zewnątrz, ale odkładanie się cholesterolu stopniowo prowadzi do zwężenia tętnic, przez co przepływ (utlenowanej) krwi jest coraz trudniejszy. Dopiero gdy światło naczynia zwęzi się o ok. 50%, pojawiają się dolegliwości.

Jakie objawy daje miażdżyca, zależy od stopnia zaawansowania i miejsca zwężenia. Najczęstsze to:

• Dławica piersiowa (angina pectoris): uciskający ból w klatce piersiowej spowodowany mniejszym dopływem tlenu do serca.
• Zmęczenie i duszność: przez mniejszy dopływ krwi do mięśni.
• Zawał serca: w wyniku całkowitego zablokowania tętnicy wieńcowej.
• TIA: przez krótkotrwały niedobór tlenu w mózgu.
• Udar: przez długotrwały niedobór tlenu w mózgu.

Około jedna na pięćset osób ma silną genetyczną skłonność do wysokiego cholesterolu i już w młodym wieku poziom cholesterolu wynosi u nich 7,5 lub więcej. W takich przypadkach warto wcześniej zrobić badania i w razie potrzeby zacząć leczenie.

W większości przypadków za wysoki cholesterol odpowiadają niezdrowe nawyki. Najważniejsze czynniki ryzyka to:

• Palenie papierosów
• Brak ruchu
• Niezdrowa dieta
• Nadwaga

Za wysoki cholesterol można obniżyć, wprowadzając zdrowe nawyki i/lub stosując leczenie farmakologiczne.

Ponieważ przyczyny często są związane ze stylem życia, nie zawsze trzeba od razu sięgać po leki. Najważniejsza rada to prowadzić zdrowy tryb życia. Cztery najważniejsze strategie to zdrowe odżywianie, więcej ruchu, dbanie o prawidłową masę ciała i niepalenie.

1. Obniżenie cholesterolu poprzez dietę

Zdrowe odżywianie w dużej mierze pomaga przywrócić równowagę cholesterolu. Jedz mniej tłuszczów nasyconych i rafinowanych cukrów. Codziennie spożywaj co najmniej 200 gramów warzyw i 2 porcje owoców oraz zawsze wybieraj produkty pełnoziarniste. Jedz też więcej zdrowych tłuszczów, np. przynajmniej raz w tygodniu tłuste ryby. Produkty zawierające sterole roślinne także mogą obniżyć cholesterol. Sterole roślinne to tłuszczowe substancje bardzo podobne do cholesterolu. Znajdziesz je m.in. w olejach roślinnych, orzechach i zbożach. Sprawiają, że jelita wchłaniają mniej cholesterolu z jedzenia.

2. Obniżenie cholesterolu poprzez aktywność fizyczną

Regularny ruch poprawia działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne dobrego cholesterolu. Dzięki temu pomaga zapobiegać przewlekłym chorobom.Każda aktywność jest na plus, ale im więcej się ruszasz, tym lepiej. Kilka razy w tygodniu (łącznie 2,5 godziny) podejmuj umiarkowany lub większy wysiłek.

3. Prawidłowa masa ciała

Prawidłowa masa ciała jest ważna dla ogólnego zdrowia. Odpowiednia ilość tkanki tłuszczowej to mniej stanów zapalnych w organizmie, a więc bardziej zrównoważony poziom cholesterolu. Osiągniesz to, stosując się do dwóch pierwszych wskazówek: zdrowiej się odżywiając i więcej się ruszając!

4. Obniżenie cholesterolu przez niepalenie

Są dwa rodzaje cholesterolu: HDL i LDL. HDL to „dobry” cholesterol, a LDL to „zły” cholesterol, który warto obniżać. Wiadomo, że palenie obniża poziom HDL-cholesterolu. Rzucenie palenia sprawia, że dobrego cholesterolu jest więcej, a złego (LDL) mniej.

Leczenie farmakologiczne zaleca się we wszystkich przypadkach, gdy przez dodatkowe czynniki ryzyko chorób naczyń jest większe: nadciśnienie, cukrzyca, palenie papierosów oraz gdy choroby naczyń występują w rodzinie. Jeśli ryzyko jest wysokie (>10% szans na zator w ciągu najbliższych dziesięciu lat) albo jeśli już doszło do zatoru, leczenie farmakologiczne jest konieczne. Zawsze skonsultuj się z lekarzem.

Statyny działają poprzez blokowanie enzymu, który produkuje cholesterol w organizmie. Przyjmuje się je wieczorem, bo wtedy enzym jest najbardziej aktywny. Jest kilka rodzajów statyn i wszystkie obniżają „zły” LDL-cholesterol o 25-40%, nawet w niskich dawkach.

Niestety, statyny, jak inne leki, mogą powodować skutki uboczne. Możliwe działania niepożądane to bóle mięśni, bóle głowy, dolegliwości żołądkowo-jelitowe i pogorszenie pracy wątroby. Wyższa dawka to większe ryzyko skutków ubocznych, a dodatkowe obniżenie cholesterolu to tylko ok. 6%. Dlatego warto zacząć od niskiej dawki, a po trzech miesiącach sprawdzić poziom cholesterolu i funkcję wątroby.

Innym możliwym lekiem jest ezetimib, który hamuje wchłanianie cholesterolu z jedzenia. Ten lek jest jednak dużo mniej skuteczny i częściej powoduje skutki uboczne.

Możliwe, że Dokteronline może Ci pomóc. Na naszej stronie internetowej możesz umówić się na konsultację z zarejestrowanym lekarzem z UE, który pomoże Ci z dolegliwościami i w razie potrzeby przepisze odpowiednie leczenie.