Zapalenie pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego to stan zapalny śluzówki pęcherza. Często stan zapalny obejmuje też cewkę moczową.

W 80% przypadków zapalenie pęcherza wywołuje bakteria z jelit – Escherichia coli, czyli po prostu E.coli. Ta bakteria dostaje się do pęcherza przez cewkę moczową. E.coli ma wypustki, dzięki którym przyczepia się do ściany pęcherza i tam się osiedla. W połączeniu z poniższymi czynnikami ryzyko zapalenia pęcherza jest większe:

• Płeć: Kobiety częściej łapią zapalenie pęcherza niż faceci. Cewka moczowa u kobiet jest blisko pochwy i odbytu. W okolicach intymnych jest sporo bakterii, które podczas seksu albo przy wycieraniu pupy od tyłu do przodu mogą łatwo dostać się do cewki moczowej. Poza tym cewka moczowa kobiet ma tylko 4 cm, a u mężczyzn około 20 cm. U kobiet więc bakterie mają krótszą drogę do pęcherza, jeśli już dostaną się do cewki. U mężczyzn zapaleniu pęcherza często towarzyszy zapalenie prostaty.
• Zwężenie lub przeszkoda: Bakterie świetnie się rozwijają w moczu, także te szkodliwe. Jeśli są problemy z opróżnianiem pęcherza przez zwężenie, ryzyko infekcji rośnie. U kobiet może to być przez obniżenie pęcherza lub macicy. U mężczyzn powiększona prostata, z zapaleniem albo bez, albo zwężenie cewki moczowej mogą powodować niepełne opróżnianie pęcherza.
• Cukrzyca: Zwłaszcza starsze kobiety z cukrzycą są bardziej narażone na infekcje pęcherza.
• Choroby przenoszone drogą płciową (STD): Choroby takie jak chlamydia czy rzeżączka mogą u facetów powodować infekcję pęcherza. U kobiet STD częściej wywołują infekcję pochwy.
• Menopauza: U kobiet w czasie menopauzy, przez zmiany hormonalne, śluzówka pochwy i cewki moczowej robi się cieńsza. Pochwa produkuje też mniej wydzieliny. Kwasowość tej wydzieliny chroniła przed złymi bakteriami, teraz ta ochrona jest słabsza. Szkodliwe bakterie mogą z pochwy przez blisko położoną cewkę moczową dostać się do pęcherza i wywołać zapalenie.
• Ciąża: W ciąży ryzyko zapalenia pęcherza jest większe, bo macica może uciskać na pęcherz.
• Kamienie pęcherza i/lub nerek: Kamienie pęcherza i nerek mogą powodować drobne uszkodzenia ścian dróg moczowych, przez co bakterie E.coli jeszcze łatwiej się przyczepiają.
• Przyczyny chemiczne: Używanie mydła albo szamponu do mycia miejsc intymnych, chemia zaburza naturalną ochronę.
• Ciało obce: Cewnik pęcherzowy (rurka wprowadzana do pęcherza, żeby odprowadzić mocz) może powodować zapalenie pęcherza. Bakterie mogą łatwo dostać się do cewki moczowej, gdy cewnik jest założony, również podczas jego zakładania jest większe ryzyko wprowadzenia bakterii.

Jest kilka rodzajów zapalenia pęcherza moczowego, które dzielą się tak:

• Ostre zapalenie pęcherza moczowego u zdrowych osób
• Ostre zapalenie pęcherza moczowego u zdrowych kobiet w ciąży
• Nawracające albo powracające zapalenie pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego można poznać po takich objawach:

• Ból i pieczenie podczas sikania
• Częste uczucie parcia na mocz
• Oddawanie małych ilości moczu
• Mętny mocz albo krew w moczu
• Mocz o mocnym zapachu
• Ból albo niesprecyzowane dolegliwości w dole brzucha
• Ból albo niesprecyzowane dolegliwości w okolicy lędźwiowej
• Możliwy wzrost temperatury, zwykle bez gorączki
• Ogólne złe samopoczucie.

Czasem objawy są bardzo niesprecyzowane i nawet nie wiesz, że masz zapalenie pęcherza.

Można zrobić całkiem sporo na własną rękę przeciwko zapaleniu pęcherza. Zarówno kobietom, jak i mężczyznom zaleca się picie dużej ilości wody. Dokładnie opróżniaj pęcherz. Dbaj o regularne wypróżnienia, żeby pęcherz miał więcej miejsca na prawidłowe opróżnienie. Pomocne mogą być witamina C i sok z żurawiny. Noś luźne ubrania i bieliznę, najlepiej bawełnianą. Jedz zdrowo, dużo owoców i warzyw. Ogranicz albo całkiem odstaw alkohol. Nie pal. Kobietom zaleca się wycieranie pupy od przodu do tyłu, żeby nie przenosić bakterii w stronę cewki moczowej. Unikaj mydła i irygacji pochwy do mycia miejsc intymnych. Pomocne może być oddanie moczu po seksie.

Pierwszy wybór lekarza to poczekać, zalecając picie dużej ilości wody i w razie potrzeby wzięcie środka przeciwbólowego. Pomocne mogą być kapsułki albo napój z żurawiny. Często dolegliwości mijają w ciągu tygodnia. Jeśli nie, lekarz przepisze antybiotyk. Żeby potwierdzić diagnozę, można zrobić test paskowy z moczu, żeby sprawdzić, czy jest stan zapalny. Żeby dowiedzieć się, jaka bakteria wywołała infekcję, można zrobić posiew moczu. Wtedy oddajesz próbkę moczu, która trafia do laboratorium. Lekarz może poczekać na wynik posiewu albo od razu przepisać antybiotyk – wtedy po otrzymaniu wyniku antybiotyk może zostać zmieniony.

Leki

W większości przypadków zapalenia pęcherza moczowego zalecany jest antybiotyk. Przed użyciem leku zawsze przeczytaj ulotkę. Przy wszystkich antybiotykach trzeba dokończyć całą kurację. Jeśli wcześniej była reakcja alergiczna na dany antybiotyk, nie wolno go już brać. Jeśli zauważysz, że antybiotyk nie działa albo pojawi się gorączka, skontaktuj się z lekarzem.

Przy ostrym zapaleniu pęcherza moczowego u zdrowych osób można przepisać takie antybiotyki, które bierze się doustnie:

• Nitrofurantoina. Ten antybiotyk działa dobrze przeciwko E.coli, która w większości przypadków (80%) jest przyczyną zapalenia pęcherza. Nitrofurantoina może powodować żółte lub brązowe zabarwienie moczu. Przy problemach z nerkami nie wolno jej stosować.
• Fosfomycyna. Ten antybiotyk zwykle przepisuje się jako jednorazową dawkę, najlepiej przed snem na pusty żołądek.
• Trimetoprim.

Przy ostrym zapaleniu pęcherza w ciąży zwykle najpierw robi się posiew. Potem od razu zaczyna się leczenie antybiotykiem. W ciąży można przepisać takie antybiotyki doustne:

• Nitrofurantoina. Ale nie pod koniec ciąży. Nitrofurantoina może powodować żółte lub brązowe zabarwienie moczu. Przy poważnych problemach z nerkami nie wolno jej stosować.
• Fosfomycyna. Ten antybiotyk zwykle bierze się doustnie jako jednorazową dawkę, najlepiej przed snem na pusty żołądek.
• Trimetoprim. Tego antybiotyku nie wolno brać przy poważnych problemach z wątrobą i nerkami oraz niektórych rodzajach niedokrwistości.
• Amoksycylina/kwas klawulanowy, doustnie. Nie stosować w przypadku żółtaczki w wywiadzie, problemów z wątrobą oraz poważnych reakcji skórnych.

Gdy znany jest wynik badania moczu, można zmienić antybiotyk na bardziej celowany. Przy nawracającym zapaleniu pęcherza u zdrowych osób pierwszym wyborem jest picie dużej ilości płynów, dokładne opróżnianie pęcherza, oddawanie moczu od razu po pojawieniu się parcia oraz oddanie moczu po seksie. Pomocne mogą być kapsułki albo napój z żurawiny. Jeśli to nie pomaga, można przepisać leki.

Leki przy nawracającym zapaleniu pęcherza u zdrowych osób: Jeden z poniższych antybiotyków, w zależności od skuteczności przy pierwszym zapaleniu pęcherza, przepisuje się na dłużej – od 6 do 12 miesięcy:

• Nitrofurantoina, doustnie, najlepiej przed snem. Przy długotrwałym stosowaniu mogą pojawić się skutki uboczne, jak zaburzenia nerwowe i duszność z suchym kaszlem. Poza tym nitrofurantoina może powodować żółte lub brązowe zabarwienie moczu. Przy poważnych problemach z nerkami nie wolno jej stosować.
• Trimetoprim, doustnie, najlepiej przed snem. Tego antybiotyku nie wolno brać przy poważnych problemach z wątrobą i nerkami oraz niektórych rodzajach niedokrwistości.

Lekarz może też zdecydować się na przepisanie jednego z tych antybiotyków tylko po seksie. Wtedy zaleca się wzięcie dawki w ciągu 2 godzin i nie więcej niż jednej dawki na dobę. U kobiet w okresie menopauzy. W okresie menopauzy śluzówka pęcherza i pochwy może się ścieńczać przez spadek poziomu estrogenów, przez co częściej pojawiają się infekcje pęcherza i nawracające infekcje. Lekarz może wtedy przepisać estrogeny:

• Oestriol. Ten lek podaje się dopochwowo. Nie zaleca się go przy raku piersi (albo w przypadku przebytej choroby), ostrych chorobach wątroby i nerek oraz przy problemach z sercem.

Przed użyciem leku zawsze przeczytaj ulotkę.

Alternatywne metody leczenia

Możliwą alternatywą dla leczenia zapalenia pęcherza może być ekstrakt z żurawiny i preparaty z laktobacylami.

Zmiany stylu życia

Pij dużo wody, jedz zdrowo, dużo owoców i warzyw. Ogranicz alkohol, a przy zespole bolesnego pęcherza najlepiej całkiem go unikać, bo nasila ból. Nie używaj mydła w okolicach intymnych. Rzuć palenie. Unikaj ostrych przypraw. Oddawaj mocz po seksie. Po wypróżnieniu wycieraj się we właściwym kierunku. Noś luźną bieliznę, spódnice i/lub spodnie, żeby nie uciskać pęcherza. Dbaj o regularne wypróżnienia. Nie wstrzymuj moczu zbyt długo. Najlepiej oddać mocz od razu po pojawieniu się parcia. Opróżniaj pęcherz do końca, czyli całkowicie.

Dodatkowe ryzyka

Bakterie mogą przy nieleczonym zapaleniu pęcherza osiedlić się w ścianie pęcherza i powodować regularne nawroty infekcji. Poza tym nieleczone zapalenie pęcherza może przenieść się na wyższe drogi moczowe i nerki, powodując odmiedniczkowe zapalenie nerek. To trudniejsze do leczenia niż zapalenie pęcherza. Odmiedniczkowe zapalenie nerek może stać się przewlekłe, co może mieć poważne skutki dla całej nerki, prowadząc nawet do niewydolności nerek. Poza tym bakterie z nieleczonego zapalenia pęcherza mogą rozprzestrzenić się przez krew po całym organizmie i wywołać sepsę. To bardzo poważna, zagrażająca życiu sytuacja, z wysoką gorączką i dreszczami. Wymaga natychmiastowego leczenia. W ostatnim trymestrze ciąży nieleczone zapalenie pęcherza może wywołać skurcze porodowe.

Innym ryzykiem jest sytuacja, gdy bakteria E.coli jest oporna na antybiotyki – wtedy trzeba zastosować droższe leki.

Nie zawsze da się zapobiec zapaleniu pęcherza. Jednak te same wskazówki, co w części „Czy można samemu coś zrobić przeciwko zapaleniu pęcherza moczowego”, pomogą zapobiec tej chorobie.

http://www.medicijnen-op-maat.nl/nieren-en-urinewegen/urineweginfecties.htm

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/urineweginfecties#urineweginfecties_ongecompliceerde_urineweginfectie_literatuur

https://www.rivm.nl/brochure-blaasontsteking-en-resistente-e-coli