Dolegliwości pochwy

Pochwa jest dość wrażliwa, bo ma bezpośredni kontakt z powietrzem. Do tego panuje tam ciepło i wilgoć, co sprzyja rozwojowi bakterii. Nic dziwnego, że infekcje zdarzają się dość często. Infekcje pochwy dzielą się na te wywołane przez grzyby, jak candida, oraz na infekcje bakteryjne lub wirusowe, na przykład opryszczka czy kłykciny kończyste. To choroby przenoszone drogą płciową. Kobiety mogą mieć też inne dolegliwości pochwy, takie jak suchość, swędzenie, pieczenie czy ból przy oddawaniu moczu albo podczas seksu.

Takie dolegliwości mogą dotknąć każdą kobietę, niezależnie od wieku. Są też przewlekłe bóle pochwy, których przyczyna niestety nie zawsze jest znana.

Infekcje pochwy pojawiają się, gdy zaburzy się równowaga drożdżaków i bakterii, które normalnie żyją w okolicy pochwy. Każda z nas je ma i zwykle nie sprawiają problemów. Dbają o prawidłowe pH pochwy, dzięki czemu drożdżaki czy grzyby nie mają szans się rozmnożyć. Jeśli jednak ta równowaga zostanie zaburzona, na przykład przez tabletki antykoncepcyjne, antybiotyki albo zbyt intensywną higienę (czyli używanie za dużej ilości środków myjących wokół pochwy), drożdżaki lub bakterie mogą się nadmiernie namnażać i wywołać infekcję.

Zmiany hormonalne sprzyjają rozwojowi grzybów – mogą pojawić się podczas miesiączki, ciąży albo przy stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych. Antybiotyki zabijają nie tylko złe bakterie, ale też te dobre, które utrzymują prawidłowe pH. To daje grzybom okazję do rozwoju. Zbyt dokładna higiena intymna, czyli używanie zbyt wielu środków myjących, może podrażnić śluzówkę, co też sprzyja rozwojowi grzybów.

Niektóre leki, na przykład kortykosteroidy, również mogą prowadzić do infekcji grzybiczych. Kobiety z cukrzycą są bardziej narażone na grzybicze infekcje pochwy. Te infekcje nie są jednak zaraźliwe i nie powstają przez kontakty intymne z partnerem. Inne infekcje, jak choroby przenoszone drogą płciową, są skutkiem ryzykownych kontaktów seksualnych.

Inne dolegliwości pochwy, na przykład wyprysk kontaktowy, mogą być spowodowane podrażnieniem skóry przez perfumowany papier toaletowy, bieliznę, mydło, wkładki higieniczne czy prezerwatywy. Suchość może być skutkiem menopauzy, miesiączki, niektórych leków, stresu i higieny. W przypadku innych schorzeń, takich jak przewlekły ból pochwy czy liszaj twardzinowy, nie wiadomo dokładnie, co je powoduje.

Najczęstsze dolegliwości pochwy to:

• Infekcje;
• Wyprysk kontaktowy;
• Vulwodynia;
• Suchość pochwy;
• Lichen sclerosus.

Większość dolegliwości wynika z infekcji. Można je podzielić na infekcje grzybicze, takie jak candida, infekcje bakteryjne (na przykład choroby przenoszone drogą płciową) oraz infekcje wirusowe, jak kłykciny kończyste i HIV.

Candida to grzyb, który naturalnie występuje na skórze. Zwykle żyje w równowadze z innymi grzybami i bakteriami. Gdy ta równowaga się zaburzy, candida może się rozmnożyć i wywołać infekcję grzybiczą.

Choroby przenoszone drogą płciową wywołują bakterie lub wirusy. Przykłady chorób bakteryjnych to chlamydia, rzeżączka i kiła. Przenoszą się podczas ryzykownych kontaktów seksualnych. Inne choroby przenoszone drogą płciową wywołują wirusy, na przykład HIV, opryszczka, wirus zapalenia wątroby typu B czy kłykciny kończyste.

Przy wyprysku kontaktowym skóra sromu jest podrażniona, co powoduje zaczerwienienie i swędzenie. Vulwodynia oznacza ból sromu i jest ogólnym określeniem przewlekłych dolegliwości pochwy. Zwykle nie wiadomo, co ją powoduje. Przyczyna liszaja twardzinowego też jest nieznana – wtedy skóra wokół pochwy jest biała, błyszcząca i może być opuchnięta. Czasem części pochwy, jak wargi sromowe, mogą się ze sobą zrastać. Najważniejszym objawem jest swędzenie. Suchość pochwy może mieć wiele przyczyn, ale często da się ją leczyć.

Większość dolegliwości pochwy objawia się takimi symptomami jak:

• Podrażnienie;
• Swędzenie;
• Ból przy oddawaniu moczu lub podczas seksu;
• Suchość;
• Nadmierna wydzielina;
• Zaczerwienienie;
• Pieczenie przy oddawaniu moczu;
• Obrzęki.

Masz swędzenie, białą, grudkowatą wydzielinę, zaczerwienienie i podrażnienie? I nie masz innych objawów, takich jak ból brzucha, krwawienia między miesiączkami czy krwista wydzielina? Wtedy bardzo możliwe, że to infekcja grzybicza. Lekarz może pobrać wymaz z wydzieliny, żeby potwierdzić diagnozę. Infekcja grzybicza może wracać – to się zdarza dość często.

Jeśli czujesz ból albo suchość, warto używać lubrykantu podczas seksu. Suchość pochwy może być spowodowana paleniem i nadmiernym piciem alkoholu, więc lepiej z tego zrezygnować. Dodatkowo napięcie i stres mogą sprawić, że organizm produkuje mniej wilgoci. Pamiętaj też, żeby jeść produkty bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, na przykład tłuste ryby, orzechy i nasiona. Pomagają one utrzymać równowagę hormonalną i wodną.

Warto wiedzieć, że infekcja grzybicza pochwy nie jest groźna, bo zwykle sama przechodzi. Skontaktuj się jednak z lekarzem, jeśli objawy długo się utrzymują albo są bardzo uciążliwe. Lekarz może przepisać takie leki jak:

• Miconazol;
• Clotrimazol;
• Butoconazol;
• Fluconazol.

Są różne leki przeciwgrzybicze w różnych formach – tabletki, kremy czy globulki. Miconazol występuje jako globulka i krem. Globulka jest dostępna tylko na receptę i trzeba ją aplikować głęboko do pochwy raz dziennie, zwykle wieczorem. Innym lekiem przeciwgrzybiczym jest Cotrimazol, który można kupić bez recepty. Cotrimazol stosuje się przez około 1 do 3 dni, wprowadzając do pochwy, jeśli nie masz miesiączki.

Jeśli nie chcesz używać kremu ani globulki, lekarz może przepisać Fluconazol. To jednorazowa kapsułka do połknięcia. Wadą tej tabletki jest większa liczba skutków ubocznych. Nie wolno jej stosować w ciąży ani podczas karmienia piersią. Miconazol i Clotrimazol można stosować w ciąży i podczas karmienia piersią.

Jeśli masz inne dolegliwości pochwy, na przykład swędzenie warg sromowych, lekarz może przepisać krem przeciwgrzybiczy do stosowania zewnętrznego. Krem nakłada się cienko dwa razy dziennie, aż swędzenie minie.

W każdym przypadku skonsultuj się z lekarzem, jeśli:

• Masz mniej niż szesnaście lat;
• Przeszłaś kilka kuracji antybiotykowych pod rząd;
• Masz żółtą, zieloną albo mocno pachnącą wydzielinę;
• Przyjmujesz leki osłabiające układ odpornościowy;
• W ciągu ostatniego roku miałaś więcej niż trzy infekcje grzybicze;
• Poprzednie leczenie infekcji grzybiczej nie zadziałało;
• Masz cukrzycę;
• Jesteś w okresie menopauzy;
• Objawy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie;
• Objawy wracają;
• Masz ból w podbrzuszu;
• Masz gorączkę.

Takie objawy mogą świadczyć o chorobie przenoszonej drogą płciową.

Alternatywne metody leczenia

Alternatywne sposoby leczenia suchości pochwy to między innymi miejscowa terapia hormonalna. Polega ona na stosowaniu kremów lub globulek dopochwowych z estrogenem. Dzięki temu śluzówka robi się grubsza i bardziej wilgotna. Inną opcją jest zabieg laserowy, podczas którego ściana pochwy jest naświetlana laserem, żeby odnowić skórę. Małe ranki pobudzają produkcję nowego kolagenu, przez co ściana pochwy staje się bardziej elastyczna i wilgotna.

Alternatywną metodą leczenia infekcji grzybiczej candida jest zmiana diety.

Zaburzenie równowagi w pochwie może być też spowodowane nadmiernym stresem i osłabionym układem odpornościowym. Staraj się radzić sobie ze stresem przez jogę, medytację i odpowiednią ilość ruchu.

Dbaj też o dobry sen, żeby lepiej kontrolować stres i mieć silny układ odpornościowy.

Leczenie pochwy zwykle nie powoduje wielu skutków ubocznych, czasem może pojawić się pieczenie. Jak już wspomniano, tabletka Fluconazol powoduje więcej skutków ubocznych, bo większa ilość leku trafia do krwi. Przykłady tych skutków ubocznych to: problemy żołądkowo-jelitowe, wysypka, ból głowy i zmiana smaku. Wiele leków przeciwgrzybiczych może wchodzić w interakcje z innymi lekami.

Zawsze informuj o tym lekarza i farmaceutę. Leki przeciwgrzybicze stosowane dopochwowo mogą uszkodzić prezerwatywę lub kapturek dopochwowy, bo są rozpuszczalne w tłuszczach. Te środki antykoncepcyjne nie są więc pewne, jeśli używałaś leku przeciwgrzybiczego dopochwowo, miej to na uwadze.

Infekcje grzybicze pojawiają się, gdy naturalna równowaga bakterii i grzybów wokół pochwy zostaje zaburzona. Żeby zapobiec takim infekcjom i szybciej wrócić do zdrowia, ważne jest, żeby jak najmniej ingerować w śluzówkę pochwy. Zwróć uwagę na takie rzeczy:

Używaj jak najmniej środków myjących lub irygacji dopochwowych do mycia pochwy. Mogą one podrażniać śluzówkę pochwy, a ich skuteczność nie została udowodniona;

Używaj tylko letniej wody do mycia pochwy, bo wnętrze pochwy oczyszcza się samo;

• Nie uprawiaj seksu, jeśli pochwa jest jeszcze sucha, bo może to podrażnić śluzówkę. W razie potrzeby użyj lubrykantu;
• Unikaj noszenia obcisłych lub syntetycznych spodni;
• Unikaj wkładek higienicznych albo zmieniaj je regularnie, bo tworzą ciepłe, wilgotne środowisko sprzyjające rozwojowi grzybów;
• Po skorzystaniu z toalety wycieraj się zawsze od przodu do tyłu, żeby bakterie jelitowe nie dostały się do pochwy;
• Wymieniaj podpaski i tampony na czas.

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/vulvovaginale_candidiasis

https://www.mmc.nl/bekkenzorg/aandoeningen-en-behandelingen/vulvaire-klachten/

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/fluor-vaginalis

https://www.thuisarts.nl/vocht-uit-vagina/ik-heb-ontsteking-in-mijn-vagina-door-schimmels