Candida

Candida to infekcja grzybicza wywołana przez drożdżopodobne grzyby. Najczęściej spotykanym drożdżakiem u ludzi jest Candida albicans. Ten drożdżak najlepiej rozwija się w ciepłym i wilgotnym środowisku. Candida albicans występuje na skórze, w fałdach skórnych oraz na błonach śluzowych jamy ustnej, przełyku, jelit i narządów płciowych.Jak już wspomniano, u zdrowych osób ten grzyb zazwyczaj nie powoduje problemów. Różne czynniki mogą jednak sprawić, że drożdżak zacznie się rozprzestrzeniać i tworzyć strzępki. Wtedy mówimy już o infekcji grzybiczej.

Ogólne przyczyny kandydozy to:

• Tabletki antykoncepcyjne powodują wahania hormonalne. Wydaje się, że ma to wpływ na rozwój Candida.
• Chemioterapia może osłabić odporność i umożliwić rozprzestrzenianie się grzyba.
• Poważne choroby obniżające odporność, takie jak nowotwory, AIDS czy osoby po przeszczepach.
• Niedobór witaminy B lub żelaza.
• Cukrzyca.Przyczyny miejscowe mogą się różnić w zależności od rodzaju zakażenia Candida i opisane są poniżej.

Infekcja grzybicza Candida może pojawić się w różnych miejscach ciała. Są to:

W jamie ustnej

Oprócz ogólnych przyczyn, infekcja Candida w jamie ustnej może być wywołana przez inhalację leków, intubację podczas operacji, tarcie źle dopasowanej protezy, palenie papierosów oraz suchość w jamie ustnej spowodowaną lekami.

Przełyk

Infekcja Candida w przełyku, oprócz ogólnych przyczyn, może być spowodowana inhalacją leków (kortykosteroidy przy astmie), intubacją podczas operacji i paleniem papierosów.

Pochwa

Wahania hormonalne w ciąży oraz stosowanie tabletek antykoncepcyjnych mogą wywołać infekcję Candida. Również zaburzenie pH przez mydło może sprzyjać rozwojowi Candida.

Penis

Infekcja Candida prącia występuje rzadko, ale może być spowodowana przez zbyt ciasny napletek lub przeniesienie od partnerki z kandydozą. Candida nie jest uznawana za chorobę przenoszoną drogą płciową, ale może być przekazywana.

Skóra i fałdy skórne

Candida skóry i fałdów skórnych może pojawić się, gdy skóra jest podrażniona lub uszkodzona, np. przez nadmierne używanie mydła lub tarcie ubrania. Grzyb Candida lubi ciepłe i wilgotne miejsca, takie jak fałdy skórne. Osoby z nadwagą mają przez to częściej problemy.

Brodawki sutkowe

Podczas karmienia piersią brodawka jest ciepłym i wilgotnym miejscem, gdzie Candida łatwo się rozwija. Podczas karmienia brodawka często ulega uszkodzeniu, a wilgotne usta dziecka również są czynnikiem ryzyka. Dziecko także może zachorować na kandydozę (pleśniawki). Wahania hormonalne w ciąży i po porodzie też mogą sprzyjać rozwojowi Candida.

Paznokcie i wały paznokciowe

Prawdopodobnie w przypadku kandydozy paznokci i wałów paznokciowych najpierw zakażeniu ulega skóra. W przypadku grzybicy paznokci miejscami ryzyka są publiczne przestrzenie, takie jak baseny. Skórka wokół paznokcia może zostać uszkodzona przez częsty kontakt z wodą (rozmiękczenie), obgryzanie paznokci i skubanie skórek. Candida może wtedy łatwo wniknąć i wywołać infekcję.

Kandydoza uogólniona

W rzadkich przypadkach Candida dostaje się do krwi. Taka postać występuje u osób z bardzo osłabioną odpornością.

Infekcję grzybiczą Candida rozpoznaje się po objawach, które zależą od miejsca występowania. Są to:W jamie ustnej (pleśniawki):

• Białe plamki, które mogą tworzyć większe ogniska (naloty) o szarym lub żółtawym zabarwieniu
• Bolesne miejsca
• Obrzęknięte miejsca, jeśli przyczyną jest proteza
• Ból przy przełykaniu

Przełyk:

• Trudności z przełykaniem (główny objaw) zarówno pokarmów stałych, jak i płynów, także wody lub śliny
• Ból w okolicy mostka, promieniujący do pleców lub łopatek
• Często biało-żółty nalot w jamie ustnej i na języku

Pochwa:

• Swędzenie pochwy, czasem także warg sromowych
• Biała, niezbyt intensywnie pachnąca, czasem grudkowata wydzielina
• Czasem zaczerwieniona, obrzęknięta i bolesna błona śluzowa pochwy
• Czasem uczucie pieczenia lub ból przy oddawaniu moczu lub podczas seksu

Penis:

• Swędzenie prącia
• Zaczerwienienie napletka, możliwe obrzmienie od wewnątrz
• Czerwony żołądź
• Ból przy oddawaniu moczu
• Ból podczas seksu

Skóra:

• Czerwone plamy z łuszczącymi się brzegami
• Grzybica skóry (tinea)
• Swędzenie, uczucie pieczenia
• Czasem krostki i pęcherzyki

Paznokcie:

• Grube, kruche i żółte paznokcie

Wał paznokciowy (zanokcica):

• Skóra po obu stronach paznokcia jest czerwona, bolesna i obrzęknięta

Kąciki ust (tzw. zajady lub perlèche):

• Pęknięcia, które są bolesne i mogą swędzieć

Brodawki sutkowe podczas karmienia piersią:

• Czerwone i/lub bolesne brodawki z uczuciem pieczenia
• Uszkodzenia lub pęknięcia brodawki
• Białe plamki w fałdach skóry brodawki
• Silny świąd brodawek
• Skóra brodawki i otoczki staje się gładka i napięta
• Silny, przeszywający ból piersi podczas i po karmieniu, czasem promieniujący do ramion i pleców

Uogólniona:

• Poważne złe samopoczucie i wysoka gorączka

Dobra higiena i zdrowy styl życia mogą pomóc w walce z infekcją grzybiczą Candida.

• Nie używaj jednak mydła.
• Osuszaj miejsca, gdzie pojawia się Candida, i staraj się utrzymać je jak najbardziej suche.
• Dbaj o higienę jamy ustnej przy kandydozie jamy ustnej, kącików ust i przełyku.
• Przy kandydozie przełyku unikaj bardzo gorących napojów i potraw, produktów kwaśnych, ostrych przypraw i alkoholu.
• W przypadku kandydozy pochwy seks może być bolesny, można ewentualnie użyć neutralnego lubrykantu. Unikaj seksu, gdy błona śluzowa jest jeszcze bardzo sucha i bolesna.
• Przy kandydozie rąk, między palcami lub wałów paznokciowych nie trzymaj rąk zbyt długo w wodzie i zakładaj rękawiczki podczas sprzątania. Nie noś ich jednak zbyt długo, bo mogą sprawić, że skóra stanie się wilgotna i rozmiękczona przez pot.
• Przy kandydozie stóp warto nosić klapki na basenie.
• Noś dobrze wentylowane buty i codziennie zmieniaj skarpetki.
• Po treningu dobrze wysusz buty sportowe.
• Przy kandydozie skóry noś przewiewne ubrania, najlepiej bawełniane.We wszystkich postaciach kandydozy staraj się wzmacniać odporność przez zdrowy tryb życia, zróżnicowaną dietę, niepalenie i ograniczenie lub unikanie alkoholu. Pij dużo wody. Unikaj stresu, dbaj o odpowiednią ilość snu, regularnie się ruszaj i zapewnij sobie wystarczająco dużo relaksu.

Infekcja Candida może ustąpić samoistnie. Lekarz może dostosować, przerwać lub zmienić stosowane obecnie leki, takie jak antybiotyki, kortykosteroidy, tabletki antykoncepcyjne oraz leki, które jako działanie niepożądane zmniejszają produkcję śliny. Nigdy nie rób tego samemu.Przy inhalacji leków (kortykosteroidy) po inhalacji można przepłukać jamę ustną i gardło wodą. Regularnie czyść ewentualną protezę zębową. Jeśli infekcja Candida nie ustępuje lub wraca, lekarz zwykle przepisuje leki przeciwgrzybicze.

Leki

Wybór leków zależy od miejsca infekcji. Można zastosować lek przeciwgrzybiczy w postaci żelu, maści, zawiesiny, kremu, pudru, globulki lub tabletki. Lek przeciwgrzybiczy zabija komórki grzyba lub hamuje ich wzrost i rozmnażanie. Jeśli leki przeciwgrzybicze nie działają, można przepisać antybiotyki. Czasami stosuje się kombinację leków.Leki przeciwgrzybicze stosowane przy kandydozie w różnych postaciach to:

• Miconazol
• Clotrimazol
• Fluconazol
• Itraconazol
• ButoconazolMiconazol, a także inne substancje z tej grupy, wzmacniają działanie leków przeciwzakrzepowych. Najsilniej dotyczy to stosowania dopochwowego. Zaleca się, żeby nie stosować tego leku, jeśli bierzesz już leki przeciwzakrzepowe.Inne leki przeciwgrzybicze, które mogą być stosowane przy kandydozie, to:
• Nystatyna
• Amfoterycyna B
• Griseofulwina zawiesina FNACzasami do kremu lub maści dodaje się hydrokortyzon. Ma on działanie przeciwzapalne i pomaga na świąd.Na skórę można także stosować krem lub maść z kwasem benzoesowym lub salicylowym.
• Przy kandydozie pochwy można wybrać krem przeciwgrzybiczy, tabletki dopochwowe lub globulki (ovule). Kremy można stosować także na wargi sromowe w przypadku świądu.
• Przy kandydozie fałdów skórnych, prącia i brodawek sutkowych zwykle stosuje się krem lub maść.
• W przypadku kandydozy paznokci stosowanie kremu nie ma większego sensu, bo nie wnika on dobrze w grube paznokcie. Częściej wybiera się leki doustne. Są też lakiery przeciwgrzybicze, których leczenie trwa co najmniej 7 do 12 miesięcy.
• Na wały paznokciowe można stosować maść lub krem przeciwgrzybiczy. Jednak przy uporczywych infekcjach grzybiczych czasami konieczne jest długotrwałe przyjmowanie leków przeciwgrzybiczych lub antybiotyków.
• Przy kandydozie kącików ust można najpierw zastosować pastę cynkową, żeby wysuszyć i chronić kąciki ust; albo pastę cynkową w połączeniu z innym środkiem.
• Przy pleśniawkach i na wały paznokciowe, jeśli nic innego nie pomaga, można zastosować methylrosanilinę, rodzaj barwnika, nakładaną patyczkiem higienicznym. Ponieważ powoduje ona ciemnofioletowe zabarwienie skóry i może brudzić ubrania, stosuje się ją z ostrożnością.Jeśli infekcja Candida utrzymuje się mimo leczenia lub często wraca, lekarz może zbadać Candida, żeby sprawdzić, na co jest wrażliwa.

Dodatkowe ryzyka i działania niepożądane

Candida nie jest zaraźliwa, ale zauważa się, że przy kandydozie pochwy czasem także partner ma kandydozę. Przy kandydozie narządów płciowych mogą pojawić się uczucia wstydu. Pogadaj o tym z lekarzem rodzinnym. Niemowlę może zarazić się pleśniawkami od Candida na brodawce matki; możliwa jest też sytuacja odwrotna. Matka może również przekazać Candida dziecku podczas porodu.Masz pytania dotyczące Candida? Dokteronline może Ci pomóc. Na naszej stronie internetowej możesz umówić się na konsultację z zarejestrowanym lekarzem z UE, który może Cię dalej poprowadzić i w razie potrzeby przepisać odpowiednie leczenie.

https://www.mlds.nl/ziekten/candida-albicans-infectie-met/

https://www.sense.info/nl/soas/soorten-soas/candida-infectie

https://www.schimmelinfecties.com/soorten-schimmelinfecties/schimmelinfectie-aan-de-penis-candida-balanitis/?cn-reloaded=1

https://www.thuisarts.nl/vaginale-afscheiding/ik-heb-vaginale-schimmelinfectie

https://www.apotheek.nl/klachten-ziektes/schimmelinfecties-van-de-huid#welke-medicijnen-worden-gebruikt-bij-schimmelinfecties-van-de-huid

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/groepsteksten/antimycotica__overige

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/groepsteksten/antimycotische_antibiotica

https://www.isala.nl/patientenfolders/5982-spruw-en-candidiasis-bij-borstvoeding/#link2

https://www.huidinfo.nl/c/candida-mond/

https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/schimmelnagel-kalknagel.htm

https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/ptxt/Paronychia.htm

https://www.apotheek.nl/medicijnen/amfotericine-b#belangrijk-om-te-weten-over-amfotericine-b