Het virus herpes simplex veroorzaakt een koortslip, wat begint met een branderig en tintelend gevoel rond de lippen. Vervolgens ontstaan er pijnlijke blaasjes op de lip, na een aantal dagen veranderen deze in zweertjes met korstvorming. De infectie kan echter ook op andere plekken van het lichaam optreden, zoals op de neus, kin of rondom de ogen. Het herpesvirus blijft altijd in het lichaam aanwezig als u het eenmaal heeft opgelopen, het is de meeste tijd inactief en wordt actief zodra de weerstand afneemt. Er is helaas weinig aan te doen, u kunt alleen door de lippen vet te houden een koortslip proberen te voorkomen.

Houd er rekening mee dat een koortslip besmettelijk is, echter alleen gedurende de periode dat u een koortslip heeft, d.w.z. vanaf het moment dat u een eerste tinteling voelt totdat de zweertjes volledig verdwenen zijn. U kunt anderen besmetten doordat deze de koortslip aanraken, door bijvoorbeeld te zoenen, maar ook doordat anderen uw handdoek, bestek of glas gebruiken.

Hoewel de symptomen erg vervelend en ontsierend kunnen zijn, is een besmetting met het herpesvirus onschuldig voor volwassenen. Kleine kinderen kunnen er echter erg ziek van worden.

Normaal gesproken gaat een koortslip binnen ongeveer 10 dagen vanzelf weer over. U kunt het brandende gevoel verminderen met bijvoorbeeld zinkzalf. Antivirale tabletten worden in een kuur voorgeschreven aan mensen die ernstige klachten ondervinden of vaker dan 6 keer per jaar een koortslip krijgen. Deze tabletten voorkomen dat het virus zich vermenigvuldigt en stopt zo de uitbraak van de ziekte. De klachten zullen na een paar dagen verminderen. Het virus kan echter nooit gedood worden.

Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpesvirus. Het virus kan overbracht worden naar andere personen via het vocht in de blaasjes. Zo kan het virus zich verspreiden door te knuffelen en kussen maar ook via de handen. Iemand kan tevens besmet worden met het herpesvirus door voorwerpen te gebruiken van iemand die een koortslip heeft, zoals drinken uit hetzelfde glas, het gebruik van een tandenborstel, handdoek of lippenbalsem. Een koortslip kan tevens seksueel overgedragen worden via de mond of handen. Er kunnen dan blaasjes ontstaan op de geslachtsdelen.

In de meeste gevallen krijgt men het virus al als kleuter. Dan kan het klachten geven zoals koorts, tong- of mondontsteking of opgezette klieren. Het herpesvirus verdwijnt nooit uit het lichaam, daarom worden soms medicijnen gebruikt om te voorkomen dat het sluimerende virus opnieuw actief wordt. Het kan echter ook zo zijn dat u het virus draagt, maar dat dit inactief is en u nooit een koortslip krijgt. Echter in de meeste gevallen wordt het virus af en toe weer actief. Oorzaken hiervan kunnen zijn:

• Koorts;
• Verminderde weerstand;
• Na een operatie;
• Bij een keelontsteking;
• Tijdens de menstruatie;
• Vermoeidheid of stress;
• Zonlicht of zonnebank;
• Door het nemen van bepaalde medicijnen.

Een koortslip is een huidontsteking, deze kan voorkomen op de lippen maar ook rond de neus, kin, ogen of geslachtsdelen. De veroorzaker is altijd hetzelfde, namelijk het herpesvirus.

U kunt een koortslip herkennen aan de volgende kenmerken:

• Tintelend of branderig gevoel rondom de lippen;
• Pijnlijke of jeukende blaasjes op de lippen;
• Korstjes op de lippen.

Aangezien u het herpesvirus altijd bij u draagt, kunt u meerdere keren een koortslip krijgen. Het enige wat u kunt doen is proberen te voorkomen dat het virus weer actief wordt. Het belangrijkste is daarom de factoren te vermijden waarbij een koortslip kan optreden zoals zonlicht, stress, vermoeidheid en het nemen van bepaalde medicijnen. Probeer daarnaast te stoppen met roken, genoeg te bewegen, voldoende weerstand op te bouwen en gezond te eten. Houd ook uw lippen vet en smeer ze in met een lippenbalsem met UV-filter als u de zon in gaat.

Hoewel een koortslip in principe geen kwaad kan omdat de blaasjes vanzelf genezen en er geen littekens ontstaan, kan in sommige gevallen een infectie met een herpesvirus tot ernstige klachten leiden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij pasgeboren baby’s, mensen met een verminderde afweer zoals personen die chemo- of radiotherapie krijgen en mensen met een ernstige mate van eczeem. Vooral bij baby’s moet een infectie voorkomen worden aangezien dit kan leiden tot een hersenontsteking, waaraan het kindje kan overlijden. Meestal heeft de moeder echter wel eens een herpesinfectie gehad, waardoor ze antistoffen aan haar baby meegeeft. Als dit niet het geval is, dan zijn baby’s na de geboorte extra kwetsbaar.

Het is dus belangrijk dat u de verspreiding van het herpesvirus voorkomt, daarvoor kunt u de volgende maatregelen in acht nemen:

• Knuffel geen baby’s;
• Gebruik een mondmasker of plak een pleister op uw lip als contact met een baby onvermijdelijk is;
• Raak de koortslip niet aan met uw handen;
• Was uw handen regelmatig met water en zeep en droog ze hierna goed af;
• Vermijd zoenen en knuffelen;
• Krab niet aan de korstjes;
• Was uw glazen en bestek goed af na gebruik.

Normaal gesproken gaat een koortslip binnen ongeveer 10 dagen vanzelf weer over. Als u over het algmeen geen ernstige klachten hebt, dan kunt u het brandende gevoel verminderen met bijvoorbeeld zinkzalf.

Medicatie

Ook kunt u bij de drogist of apotheek antivirale crèmes kopen, zoals Aciclovircrème. U moet hier meteen bij de eerste klachten mee beginnen en de crème vijf keer per dag op uw lippen smeren. Hierdoor kan de koortslip sneller overgaan. Houd er rekening mee dat deze crème geen nut heeft als u al last heeft van korstjes of blaasjes. Gebruik bij iedere behandeling van een koortslip een nieuwe tube crème, en deel deze niet met anderen.

Als u wel blaasjes heeft maar nog geen korstjes, dan kunt u kiezen voor Lidocaïne, een zinkoxide smeersel of lidocaïnevaselinecrème. Deze crème helpt bij het sneller laten opdrogen van de blaasjes en vermindert de pijn. Daarnaast kunt u een hydrocolloïdpleister halen bij de drogist, deze pleister werkt als een soort tweede huid, verzacht de pijn en mag u meerdere dagen laten zitten.

Antivirale tabletten zoals Valaciclovir worden voorgeschreven aan mensen die ernstige klachten ondervinden of vaker dan 6 keer per jaar een koortslip krijgen. Valaciclovir voorkomt dat het virus zich vermenigvuldigt en stopt zo de uitbraak van de ziekte. De klachten zullen na een paar dagen verminderen. Het virus kan echter nooit gedood worden, ook niet met Valaciclovir. Voor de behandeling van een koortslip met Valaciclovir neemt men 2 doses van 2000 mg, de tweede dosis moet minimaal 6 uur na de eerste dosis worden ingenomen. De behandeling duurt maximaal 1 dag. Voor het voorkómen van een koortslip kan een langere kuur voorgeschreven worden, zoals 500 mg 1×/dag gedurende 3-4 maanden. Hier is echter alleen sprake van als men meerdere keren per maand last heeft van een koortslip.

Alternatieve behandelingen

Een alternatieve behandeling bestaat uit het gebruik van hitte-apparaatjes. Hiermee zou een koortslip niet alleen kunnen verdwijnen, maar wordt ook de kans op het ontstaan van een koortslip verkleint. Door de toediening van hitte gedurende een aantal seconden op de lippen, zou het virus zich niet verder kunnen uitbreiden. Ook hier moet echter meteen bij de eerste verschijnselen mee begonnen worden, en niet pas als er al blaasjes zijn ontstaan. De werking van dergelijke hitte-apparaatjes is echter nooit aangetoond.

Neem altijd contact op met uw huisarts als een van de volgende situaties op u van toepassing is:

• De blaasjes houden langer dan twee weken aan;
• U heeft blaasjes rondom uw ogen;
• U heeft blaasjes op uw geslachtsdelen;
• U heeft blaasjes op een eczeemplek;
• De koortslip ziet er anders uit dan normaal;
• Uw afweer is sterk verminderd door bijv. chemotherapie;
• U bent zwanger en krijgt blaasjes rondom de geslachtsdelen;
• Uw pasgeboren baby heeft blaasjes;
• Uw baby wordt ziek nadat hij of zij in contact is geweest met iemand met een koortslip.

Antivirale crèmes leveren geen bijwerkingen op. Dit kan wel het geval zijn bij de inname van antivirale tabletten zoals Valaciclovir, al krijgt niet iedereen daarmee te maken.

De meest voorkomende bijwerkingen van Valaciclovir zijn:

• Hoofdpijn;
• Duizeligheid;
• Maag- en darmklachten;
• Gevoeligheid voor UV-licht;
• Huiduitslag;
• Overgevoeligheid voor Valaciclovir.

Neem contact op met uw arts als u veel last heeft van bovenstaande bijwerkingen of als deze lang aanhouden.

Valaciclovir is niet voor iedereen een geschikt medicijn. Gebruik Valaciclovir niet als u:

• Zwanger bent;
• Een verminderde nierfunctie heeft;
• Last heeft van neurologische stoornissen;
• Een gestoorde leverfunctie heeft;
• Een gecompliceerde infectie met herpes zoster heeft.

Gebruik Valaciclovir niet als u zwanger bent of binnenkort zwanger wil worden aangezien het medicijn schadelijk is voor de baby. Uw arts kan u mogelijk een ander medicijn voorschrijven dat u wel gedurende uw zwangerschap kunt blijven gebruiken. Ook als u last heeft van een verminderde nierfunctie, neurologische stoornissen, een gestoorde leverfunctie en een gecompliceerde infectie met herpes zoster mag u Valaciclovir niet gebruiken.

Neem bovenstaande adviezen in acht om het optreden van een koortslip zoveel mogelijk te proberen te voorkomen. Dit is echter niet altijd mogelijk aangezien men het virus altijd bij zich draagt.

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/v/valaciclovir

https://www.thuisarts.nl/koortslip/ik-heb-koortslip

https://www.nhg.org/themas/publicaties/nhg-behandelrichtlijn-koortslip-herpes-labialis https://lci.rivm.nl/richtlijnen/herpessimplexvirusinfecties