Stoppen met vapen: waarom het net zo lastig is als stoppen met roken

Geschreven door: Redactie

Laatste wijziging: 23-09-2025

Vapen is de afgelopen tien jaar enorm populair geworden. Waar het eerst vooral jongeren aantrok met zoete smaken en kleurrijke designs, zien we dat het gebruik inmiddels ook is doorgeschoven naar oudere generaties. Steeds meer 40-plussers gebruiken e-sigaretten, vaak met het idee dat het een minder schadelijk alternatief voor roken is. Toch laten onderzoeken zien dat vapen zeker niet onschuldig is en in sommige gevallen zelfs méér nicotine kan bevatten dan een traditionele sigaret. Stoppen met vapen blijkt net zo moeilijk te zijn als stoppen met roken. In dit artikel lees je welke lichamelijke en psychologische mechanismen een rol spelen en welke stappen kunnen helpen om te stoppen.

Hoe nicotine je hersenen beïnvloedt

Nicotine is een krachtige stof die direct inwerkt op het beloningssysteem van de hersenen. Het zorgt voor een korte piek in dopamine, waardoor je een gevoel van focus of ontspanning ervaart. Maar langdurig gebruik verandert hoe je hersenen reageren op dopamine.

Dopamine: speelt een rol in het beloningssysteem en draagt bij aan het ontstaan van een vapegewoonte.
Cortisol: kan de stressreactie beïnvloeden, wat bij sommigen angstgevoelens kan versterken.
Slaap: nicotine verstoort diepe slaap, wat invloed heeft op herstel en energie.

Onderzoek laat zien dat naast dopamine ook glutamaat en GABA betrokken zijn bij nicotineverslaving. Deze stoffen spelen een rol in beloning, motivatie en ontwenningsverschijnselen. De precieze werking is complex, en wetenschappers benadrukken dat hier nog meer onderzoek naar nodig is.

Gewoontegedrag en triggers

Vapen is niet alleen een lichamelijke afhankelijkheid, maar ook een gewoonte die verweven raakt met het dagelijks leven. Veel mensen koppelen hun vape aan vaste momenten, zoals:

Tijdens het autorijden;
Na het eten;
Bij koffie of alcohol;
Tijdens stressvolle werkzaamheden.

Voor veel 40-plussers spelen deze gewoontetriggers vaak al tientallen jaren een rol vanuit het roken. Daardoor voelt het stoppen met vapen niet alleen als lichamelijke ontwenning, maar ook als het doorbreken van diep ingesleten routines.

Van jongeren naar oudere generaties

Hoewel jongeren de eerste en grootste groep vapers waren, zien we dat het gebruik zich inmiddels uitbreidt naar oudere leeftijdsgroepen.

In Engeland steeg het aantal vapers van 65 jaar en ouder van 2,1 % naar 3,7 % in tien jaar tijd.
In de VS gebruikt ongeveer 2 % van de 45–64-jarigen e-sigaretten.
In Nieuw-Zeeland groeit het gebruik in bijna alle leeftijdsgroepen, behalve bij 75-plussers.

Uit internationale onderzoeken blijkt dat e-smoken niet meer alleen een jongerenfenomeen is. Steeds meer mensen boven de 40 gebruiken de e-sigaret als alternatief voor tabak of om te proberen te stoppen met roken. Toch ervaren sommige 40-plussers dat het stoppen met vapen minstens zo uitdagend is als hun eerdere pogingen om te stoppen met roken.

De vicieuze cirkel van vapen en stress

Veel mensen pakken hun vape op stressvolle momenten. Het lijkt dan verlichting te geven, maar in werkelijkheid werkt nicotine dit effect vaak tegen.

Stress of onrust triggert de behoefte om te vapen;
Nicotine geeft kortstondige ontspanning;
Zodra het effect uitwerkt, kunnen stress en onrust toenemen.

Zo ontstaat een vicieuze cirkel: vapen voelt als een oplossing, terwijl het op de lange termijn de spanning juist kan vergroten.

Hoe kun je succesvol stoppen met roken?

Stoppen met e-sigaretten of dampen is een uitdagend proces dat vaak méér vraagt dan kleine gewoonteveranderingen. Veel mensen hebben baat bij professionele begeleiding, omdat dit de kans op succes aanzienlijk vergroot.

Mogelijke strategieën zijn:

Medische begeleiding: een arts kan advies geven over geschikte methoden en hulpmiddelen. Bij Dokteronline werken artsen samen om passende ondersteuning te bieden.
Nicotine vervangende therapieën: pleisters, kauwgom of zuigtabletten kunnen helpen ontwenningsverschijnselen te verminderen.
Psychologische ondersteuning: gedragstherapie of coaching kan helpen gewoontetriggers en stressmomenten beter te doorbreken.
Ondersteuning uit de omgeving: steun van partner, familie of lotgenoten kan extra motivatie geven.

Kleine zelfhulpstrategieën (zoals ademhalingsoefeningen) kunnen ondersteunend werken, maar begeleiding door een professional maakt het traject vaak veiliger, effectiever en maakt de kans op blijven stoppen vaak groter.

Conclusie

Stoppen met vapen is geen kwestie van wilskracht alleen. Het gaat om het doorbreken van zowel lichamelijke afhankelijkheid als diepgewortelde gewoonten. Voor 40-plussers komt daar vaak de lange geschiedenis van roken bij, waardoor de uitdaging groot kan voelen. Toch is stoppen mogelijk. Stoptober biedt een krachtige aanleiding om bewust te kiezen voor een gezonder leven.

Een bewuste stap naar een gezonder leven begint bij het juiste stopmoment – en daarbij staat Dokteronline voor je klaar.

Lees meer over stoppen met vapen