HPV en genitale wratten: waarom vaccinatie ook op latere leeftijd zinvol kan zijn

Wat is HPV en wat zijn genitale wratten?

• HPV (humaan papillomavirus) is een verzamelnaam voor meer dan 100 virustypen. 
• Bepaalde typen kunnen leiden tot genitale wratten. 
• Andere typen verhogen het risico op verschillende vormen van kanker, waaronder baarmoederhalskanker. 
• Vaak ruimt het lichaam het virus zelf op, maar niet altijd. 

Genitale wratten zijn onschuldige, maar soms hardnekkige huidafwijkingen rond de geslachtsdelen of anus. Ze zijn besmettelijk en kunnen emotioneel belastend zijn. 

Behandelopties voor genitale wratten

Volgens Soa Aids Nederland zijn er meerdere behandelingen beschikbaar. Geen enkele behandeling garandeert dat de wratten nooit terugkomen, omdat het virus in het lichaam aanwezig kan blijven. Veelgebruikte opties zijn: 

• Crèmes of lotions die door een (huis)arts worden voorgeschreven (bijvoorbeeld met imiquimod of podofyllotoxine). 
• Bevriezing (cryotherapie) waarbij de wratten met vloeibare stikstof worden verwijderd. 
• Wegbranden of wegsnijden in sommige gevallen, uitgevoerd door een arts.  

Soms verdwijnen wratten vanzelf binnen maanden tot een paar jaar. Toch kiezen veel mensen voor behandeling om klachten en besmettelijkheid te verminderen. 

HPV-vaccinatie: ook voor volwassenen?

Het HPV-vaccin is onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma voor jongeren, maar volwassenen kunnen er soms ook baat bij hebben. 

• Het vaccin beschermt tegen HPV die genitale wratten veroorzaakt (type 6 en 11) en tegen HPV dat bepaalde kankers kan veroorzaken (type 16 en 18). 
• Bij volwassenen die al met HPV in aanraking zijn geweest, is de werking beperkter. Het vaccin kan namelijk geen bestaande infectie genezen. 
• Toch kan vaccinatie mogelijk helpen om toekomstige infecties met andere HPV-typen te voorkomen. 
• Kleinere onderzoeken suggereren dat het vaccin ook bij volwassenen een beschermend effect kan hebben, maar meer onderzoek is nodig om dit volledig te bevestigen. 

Het is dus geen garantie, maar het kan in overleg met een arts zeker overwogen worden.   

Waarom is dit relevant voor zowel mannen als vrouwen?

• Vrouwen lopen risico op baarmoederhalskanker en andere HPV-gerelateerde kankers. 
• Mannen kunnen HPV oplopen en doorgeven, en krijgen zelf soms klachten zoals genitale wratten of anuskanker. 
• Door vaccinatie en behandeling wordt niet alleen de eigen gezondheid beschermd, maar ook die van (seksuele) partner(s) door de kans op overdracht te verkleinen. 

Waar kun je terecht voor hulp?

Wie last heeft van genitale wratten of vragen heeft over HPV, kan terecht bij: 

• Dokteronline is een online zorgplatform waar je terechtkunt voor betrouwbare informatie en behandelmogelijkheden; 
• De huisarts; 
• Soa-poliklinieken, zoals de GGD in Nederland, sexual health clinics in het Verenigd Koninkrijk, Gesundheitsämter in Duitsland en CeGIDD-centra in Frankrijk.   

Vergeet veilige seks niet

Ongeacht vaccinatie of behandeling blijft veilige seks, zoals het gebruik van condooms, een belangrijke manier om jezelf en (seksuele) partner(s) te beschermen tegen HPV en andere soa’s. Dit verkleint de kans op besmetting en draagt bij aan een gezonde en verantwoorde seksuele beleving. 

Conclusie

HPV en genitale wratten komen vaker voor dan veel mensen denken. Hoewel het vaccin vooral bij jongeren wordt aangeraden, kan het ook voor volwassenen in bepaalde situaties zinvol zijn. Behandelingen bestaan uit zowel lokale middelen als medische ingrepen, maar het blijft belangrijk om verwachtingen realistisch te houden: het virus kan terugkomen.  

Veiligheid blijft daarbij altijd prioriteit nummer één. 

Samen met Dokteronline kunnen we de juiste weg vinden die past bij jouw specifieke situatie.