Tegenwoordig komt een zwangerschap zelden nog als een verrassing. Dankzij anticonceptie is het mogelijk om seks te hebben zonder een kind te verwekken. Er bestaan heel wat verschillende voorbehoedsmiddelen. De meeste daarvan zijn bedoeld voor gebruik door de vrouw. In deze tekst vindt u alle informatie over de verschillende soorten anticonceptie en hoe u deze gebruikt.
Heb je hulp nodig bij het kiezen van de juiste behandeling?
Anticonceptie is een methode om een ongeplande zwangerschap te voorkomen. Dat kan op verschillende manieren. Sommige voorbehoedsmiddelen (barrièremiddelen) zorgen ervoor dat het sperma de baarmoeder niet kan bereiken. Andere voorbehoedsmiddelen zorgen ervoor dat de omstandigheden in de vrouwelijke geslachtsorganen veranderen, waardoor een zwangerschap niet mogelijk is.
Grofweg kunnen we anticonceptie opdelen in twee hoofdsoorten: hormonale voorbehoedsmiddelen en niet-hormonale voorbehoedsmiddelen. Daarnaast bestaat er nog een derde optie: definitieve anticonceptie (sterilisatie).
Hormonale anticonceptiemiddelen
De anticonceptiepil is een van de meest gebruikte voorbehoedsmiddelen. De pil werkt op basis van hormonen. Bij de meeste pilsoorten gaat het om een combinatie van de vrouwelijke geslachtshormonen oestrogeen en progestageen. Deze stoffen zijn zo gedoseerd dat ze de ovulatie onderdrukken, waardoor er geen eitje vrijkomt. Daarnaast veranderen de hormonen de structuur van het baarmoeder(mond)slijmvlies. Spermacellen kunnen zo moeilijker doordringen tot de baarmoeder en een eventueel bevrucht eitje kan zich niet innestelen.
Soorten anticonceptiepillen
Er bestaan verschillende soorten anticonceptiepillen waaruit u kunt kiezen. Dit kan soms voor verwarring zorgen.
Hoe minder oestrogeen een pil bevat, hoe kleiner de kans op bijwerkingen.
Anticonceptiepil gebruiken
De anticonceptiepil is een zeer betrouwbaar voorbehoedsmiddel, op voorwaarde dat u deze correct inneemt. Het gebruik van de pil verschilt per soort. Bij de meeste pillen neemt u gedurende 3 weken elke dag 1 tablet in. Daarna volgt een zogenaamde stopweek: 7 dagen waarin u geen pil neemt. Tijdens deze week treedt een bloeding op die lijkt op een menstruatie, maar doorgaans vrij licht is. Dit wordt een onttrekkingsbloeding genoemd. U bent tijdens de stopweek ook beschermd tegen zwangerschap. Er zijn ook pillen waarbij er geen stopweek is. U neemt dan elke dag een pil tot de strip leeg is en start vervolgens meteen met de volgende strip. Afhankelijk van de pilsoort treedt er dan toch een onttrekkingsbloeding op. De anticonceptiepil is snel uitgewerkt. Als u stopt met het gebruik van dit anticonceptiemiddel, bent u vrijwel onmiddellijk weer vruchtbaar.
Anticonceptiepil voor andere doeleinden
Soms nemen vrouwen de pil om een andere reden dan geboortebeperking. Bijvoorbeeld omdat ze last hebben van menstruatiestoornissen, zoals hevige bloedingen, veel menstruatiepijn of een zeer onregelmatig menstruatiepatroon. De pil vervangt de natuurlijke menstruaties door een milde, regelmatige onttrekkingsbloeding, waardoor deze klachten verminderen.
Vrouwen die de pil nemen, kunnen hun menstruatie uitstellen. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn als u een operatie moet ondergaan, op vakantie vertrekt, een sportwedstrijd heeft of als de menstruatie om een andere reden ongelegen komt.
Noodanticonceptiepil
De noodanticonceptiepil is niet hetzelfde als een gewone anticonceptiepil. De zogenaamde ‘morning-afterpil’ is uitsluitend bedoeld om een zwangerschap na onbeschermde geslachtsgemeenschap te voorkomen. De noodanticonceptiepil bevat een bepaalde hoeveelheid hormonen die de eisprong onderdrukken en/of verhinderen dat een bevrucht eitje zich innestelt. Hierdoor kan er geen zwangerschap ontstaan. De tablet moet echter zo snel mogelijk worden ingenomen: bij voorkeur binnen 12 uur, maar in elk geval binnen 3 tot 5 dagen na de onbeschermde geslachtsgemeenschap.
Prikpil
Vrouwen die het moeilijk vinden om elke dag een pil te nemen, kunnen kiezen voor een prikpil. Hierbij worden de hormonen in het lichaam geïnjecteerd, waarna er gedurende 12 weken geen zwangerschap kan ontstaan. De prikpil wordt toegediend door een arts of verpleegkundige.
Anticonceptiestaafje
Een hormoonimplantaat bestaat uit een klein staafje dat onder de huid in de bovenarm wordt geplaatst. Het implantaat geeft dagelijks een kleine dosis hormonen af. Hierdoor bent u 3 jaar lang continu beschermd tegen zwangerschap. Het anticonceptiestaafje wordt aangebracht door een arts of verpleegkundige.
Anticonceptiepleisters
Bij het gebruik van een anticonceptiepleister worden de hormonen via de huid opgenomen in het bloed. De pleister wordt eenmaal per week vervangen. Na drie weken volgt een stopweek. Tijdens deze week treedt een onttrekkingsbloeding op.
Vaginale ring
Een vaginale ring geeft hormonen af aan het slijmvlies van de vagina. De ring blijft drie weken zitten, waarna er een stopweek volgt. De ring is eenvoudig in te brengen en te verwijderen. De handeling is vergelijkbaar met het inbrengen van een tampon.
Spiraaltje met hormonen
Een spiraaltje wordt ook wel Intra Uterine Device (voorwerp in de baarmoeder) of IUD genoemd. Het bestaat uit een klein, kunststof ankertje dat door een arts in de baarmoeder wordt geplaatst. Het spiraaltje geeft dagelijks een kleine hoeveelheid progestageen af. Hierdoor bent u continu beschermd tegen zwangerschap. Het hormoonspiraaltje moet na 5 jaar vervangen worden.
Niet-hormonale anticonceptiemiddelen
Er bestaan ook manieren om een zwangerschap te voorkomen zonder gebruik te maken van hormonen. Barrièremiddelen zoals een condoom of pessarium zijn hiervoor zeer geschikt. Een ander niet-hormonaal anticonceptiemiddel is het koperspiraaltje. Niet-hormonale anticonceptiemiddelen geven geen bijwerkingen en kunnen veilig gebruikt worden door vrouwen die borstvoeding geven.
Barrièremiddelen: Een barrièremiddel voorkomt dat de zaadcellen de baarmoeder bereiken. Deze voorbehoedsmiddelen vormen letterlijk een barrière tussen het sperma en de baarmoeder.
Er bestaan verschillende soorten:
Definitieve anticonceptie
Een definitieve vorm van anticonceptie is sterilisatie. Bij deze operatieve ingreep wordt de vruchtbaarheid definitief beëindigd. U kunt na de sterilisatie in principe dus geen kinderen meer krijgen. Een sterilisatie is daarom enkel bedoeld voor mensen die geen kinderwens (meer) hebben. Zowel de man als de vrouw kan zich laten steriliseren.
Sterilisatie bij de man
Bij een vasectomie (sterilisatie van de man) worden de zaadleiders doorgesneden. Hierdoor bevat het sperma geen zaadcellen meer en kan er geen bevruchting ontstaan. De ingreep wordt uitgevoerd door een uroloog.
Sterilisatie bij de vrouw
Als een vrouw kiest voor sterilisatie, worden de eileiders afgesloten. Hierdoor kunnen vruchtbare eitjes niet meer in contact komen met de zaadcellen. Tegenwoordig voert een uroloog deze ingreep enkel nog uit via 2 kleine sneetjes in de buikwand (laparoscopie).
Een sterilisatie gebeurt zowel bij de man als bij de vrouw in daghospitalisatie. U kunt dus dezelfde dag weer naar huis.
Een andere manier om niet zwanger te worden, maar dan zonder het gebruik van reguliere voorbehoedsmiddelen, is periodieke onthouding. Hierbij wordt berekend wanneer een vrouw vruchtbaar is. Tijdens de vruchtbare periode wordt er niet, of met een barrièremiddel (condoom of pessarium) gevreeën. Er bestaan verschillende methoden om de vruchtbare periode van een vrouw te berekenen:
Temperatuurmethode
Rond de eisprong stijgt de lichaamstemperatuur van een vrouw een fractie. Door dagelijks de temperatuur te meten, kan een persoonlijk vruchtbaarheidsprofiel worden berekend. Er zijn speciale thermometers en apparaatjes verkrijgbaar die de berekening maken. Maar deze methode kan ook handmatig worden uitgevoerd.
Om de temperatuurschommelingen nauwkeurig in kaart te brengen, moet er elke dag op hetzelfde tijdstip worden getemperatuurd. Wijkt u hiervan af, dan kan de lichaamstemperatuur al veranderd zijn, waardoor het meetresultaat minder betrouwbaar is. Ook factoren zoals het drinken van alcohol, te weinig slapen of te veel stress kunnen de meetresultaten beïnvloeden.
Cervixslijmmethode
Rond de eisprong verandert de samenstelling van het baarmoederslijmvlies. Door het slijm uit de vagina dagelijks te observeren, kan worden vastgesteld of een vrouw vruchtbaar is of niet. Het is niet altijd even gemakkelijk om de verschillen in het slijmvlies op te merken.
Kalendermethode
Bij een regelmatige cyclus komt ook de eisprong (en daarmee de vruchtbare periode) op vaste tijdstippen. Door het patroon van de cyclus bij te houden op kalenderbasis, kan op een bepaald moment de vruchtbare periode worden voorspeld. Een onregelmatige cyclus maakt het veel moeilijker om de vruchtbare periode in kaart te brengen.
Bij het gebruik van anticonceptiemiddelen kunnen risico’s en bijwerkingen optreden. Deze verschillen per voorbehoedsmiddel.
Risico’s en bijwerkingen van hormonale anticonceptiemiddelen
Voorbehoedsmiddelen op basis van hormonen kunnen bijwerkingen veroorzaken. De bekendste bijwerkingen van hormonale anticonceptiemiddelen zijn:
Bijwerkingen die zelden voorkomen, maar wel ernstig zijn, zijn onder andere kanker en trombose. Vrouwen die de pil nemen of andere vormen van hormonale anticonceptie gebruiken, hebben een licht verhoogde kans op het ontstaan van deze aandoeningen. Vrouwen die ouder zijn dan 35 jaar en roken, lopen echter een groter risico op deze bijwerkingen. Hen wordt afgeraden om hormonale anticonceptie te gebruiken. Dat geldt ook voor vrouwen die lijden aan bepaalde aandoeningen of die bepaalde geneesmiddelen nemen.
Hormonale anticonceptiemiddelen vergeten
Hormonale anticonceptiemiddelen zijn enkel betrouwbaar als ze zeer nauwkeurig worden gebruikt. Bent u bijvoorbeeld vergeten om de pil in te nemen, een nieuwe ring of pleister aan te brengen? Dan kan het zijn dat u niet meer optimaal beschermd bent tegen zwangerschap. Dat is ook het geval als u de pil heeft uitgebraakt of als de pleister per ongeluk losgekomen is. Het lichaam heeft de werkzame stoffen dan mogelijk niet voldoende kunnen opnemen. In de bijsluiter van het product staat wat u precies moet doen als deze situatie zich voordoet.
Hormonale anticonceptiemiddelen en borstvoeding
De hormonen in anticonceptiemiddelen zijn ook niet altijd geschikt voor vrouwen die borstvoeding geven. Vooral anticonceptiemiddelen die het oestrogeenhormoon bevatten, verminderen aanvankelijk de productie van moedermelk. Gebruik deze anticonceptiemiddelen daarom liever niet tijdens de eerste zes weken dat u borstvoeding geeft.
Een minipil met alleen progesteron heeft geen effect op de productie van moedermelk. Deze pil kunt u wel gebruiken als u borstvoeding geeft. Dat geldt ook voor een spiraaltje. Dit voorbehoedsmiddel kan echter pas vanaf 4 tot 6 weken na de bevalling worden geplaatst.
De hormonen die u binnenkrijgt kunnen overgaan in de moedermelk en zo het kind bereiken. Dat is niet per se schadelijk voor het kind.
Risico’s en bijwerkingen van niet-hormonale anticonceptiemiddelen
Het gebruik van niet-hormonale anticonceptie geeft weinig tot geen risico’s of bijwerkingen. Het plaatsen van een koperspiraaltje kan pijnlijk zijn. Sommige vrouwen met een koperspiraaltje hebben bovendien last van zwaardere menstruaties.
Een sterilisatie is een operatieve ingreep. Hier zijn de gebruikelijke risico’s van een operatie aan verbonden.
De betrouwbaarheid van barrièremiddelen vermindert aanzienlijk als het condoom of het pessarium niet correct wordt gebruikt. Een condoom kan bijvoorbeeld scheuren, een pessarium kan verschuiven. Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen kan bovendien het materiaal van het voorbehoedsmiddel aantasten waardoor het minder betrouwbaar is. Lees altijd goed de handleiding voordat u deze anticonceptiemiddelen gaat gebruiken.
Risico’s en bijwerkingen van alternatieve anticonceptiemethode
De betrouwbaarheid van de alternatieve anticonceptiemethode periodieke onthouding is (veel) lager dan die van reguliere anticonceptiemiddelen. Bij de kalender- en temperatuurmethode moeten de gegevens zeer nauwkeurig worden bijgehouden. Voor de cervixslijmmethode geldt dat het slijmvlies niet altijd gemakkelijk te beoordelen is. Daar komt bij: spermacellen kunnen enkele dagen overleven in de baarmoeder. Als de periodieke onthouding te laat wordt ingezet, bestaat er dus kans dat er een eitje bevrucht wordt.
Bij het gebruik van periodieke onthouding als anticonceptiemethode raken er meer vrouwen per ongeluk zwanger dan bij het gebruik van reguliere anticonceptiemiddelen.
https://www.anticonceptie.nl/anticonceptiemethoden/
https://www.apotheek.nl/klachten-ziektes/noodanticonceptie#!
https://www.apotheek.nl/klachten-ziektes/voorkomen-van-zwangerschap#!
https://www.sense.info/nl/condoom-pil-en-meer/spiraal-ring-en-andere-middelen/onbetrouwbare-methodes
https://www.thuisarts.nl/anticonceptie
https://www.thuisarts.nl/anticonceptie/ik-wil-anticonceptie-gaan-gebruiken-na-bevalling
Oplossing voor lastig probleem,goede nachtrust gehad
Ben wederom snel en goed geholpen!
Erg duidelijk en snelle levering
Snelle en duidelijke communicatie
Weer zeer goede discrete ervaring goed geholpen en snel antwoord!
Heb gekregen waar ik om gevraagd had maar schrok van de prijs toen ik de medicijnen moest betalen.
Goed bereikbaar
Ik had het idee dat er wel gedegen naar gekeken werd. Een uitkomst voor mensen zoals ik met bijzonder eigenwijze dokters. Die wil dat ik steeds hetzelfde medicijn gebruik dat niets helpt 😢
Dokter(online) heeft begrip voor mijn klachten en heeft meteen een oplossing aangeboden.
Serieuze en makkelijke anamnese en hele snelle levering.
Snel en goed geholpen
Subliem, deskundig en uitgebreide zorg na lange uitgekiende vragenlijsten! Prima aanvulling op de reguliere gezondheidszorg.
Deskundig consult en snelle levering van de medicatie.
Soepel verloop
Dokteronline heeft mij erg geholpen om mijn ziekte serieus te nemen. Eindelijk heb ik door hen mijn, zo broodnodige medicijn, kunnen bestellen. En ze gaan niet over één nacht ijs. Mijn recept heb ik bij mijn eigen apotheek kunnen aanschaffen waardoor zij ook weten waar ik mee bezig ben.
Snelle levering, duidelijke communicatie en after service. Zeer betrouwbaar wat heel belangrijk is.
Intake liep heel soepel. Medicatie snel ontvangen en werkt perfect. Ben weer een blij mens.
Handig als je een medicijn nodig hebt waar een landelijk tekort van is. Snel geleverd en geen gedoe als je iets meer nodig hebt omdat je een tijd gaat reizen
Snel en goed geholpen. Heel prettig
De dokter was erg behulpzaam en begreep de medische geschiedenis.
