Hoog cholesterol

Cholesterol heeft een negatieve reputatie, maar het is een onmisbare lichaamseigen stof die essentieel is voor belangrijke lichaamsprocessen, zoals de opbouw van celmembranen, de productie van galzuren, diverse hormonen en vitamine D. Het is echter van cruciaal belang dat cholesterol in precies de juiste hoeveelheden in het lichaam aanwezig is.

Wanneer men spreekt over een te hoog cholesterolgehalte, bedoelt men doorgaans een te hoog gehalte aan LDL-cholesterol. Deze variant hecht zich gemakkelijk aan de wanden van de slagaders, waardoor deze kunnen vernauwen en dichtslibben.

De symptomen van een te hoog cholesterolgehalte zijn in het begin vaak onzichtbaar en mild, maar op langere termijn kunnen de vettige afzettingen levensbedreigende aandoeningen veroorzaken, zoals een hartinfarct of een beroerte.

Zichtbare symptomen van een te hoog cholesterol

De enige zichtbare symptomen die mogelijk op een verhoogd cholesterolgehalte wijzen, zijn:

• Gelige knobbeltjes rond de oogleden (xanthelasmata).
• Een witte ring rond de iris (arcus lipoïdes).
• Knobbelige verdikkingen op de pezen (xanthomen). Deze verdikkingen bevinden zich meestal op de achillespees en de pezen van de handrug. Ze kunnen ook voorkomen op de pezen van de voet, knie of elleboog.

Indirecte symptomen van een te hoog cholesterol

De overige symptomen van een verhoogd cholesterolgehalte zijn indirect van aard. Hiermee wordt bedoeld dat een te hoog cholesterolgehalte kan worden herkend aan klachten die mede door deze aandoening worden veroorzaakt. Het betreft symptomen die het gevolg zijn van het dichtslibben van de slagaders.

Aderverkalking of atherosclerose treedt vooral op ter hoogte van de binnenbekleding van de kransslagaders, de aorta en de vertakkingen van de aorta. U kunt dit niet aan de buitenkant waarnemen, maar de afzetting van cholesterol zorgt geleidelijk voor een vernauwing van de slagaders, waardoor de doorstroming van (zuurstofrijk) bloed steeds meer wordt belemmerd. Pas wanneer de doorgang ongeveer 50% is vernauwd, ontstaan er klachten.

Welke symptomen bij atherosclerose optreden, hangt af van de ernst van de aderverkalking en de locatie van de vernauwing. De meest voorkomende zijn:

• Angina pectoris: een drukkende pijn op de borst door een verminderde zuurstoftoevoer naar het hart.
• Vermoeidheid en kortademigheid: door een verminderde bloedtoevoer naar de spieren.
• Hartinfarct: door het volledig afsluiten van de kransslagader.
• TIA: door een kortdurend zuurstoftekort in de hersenen.
• Een beroerte: door een langdurig zuurstoftekort in de hersenen.

Ongeveer één op de vijfhonderd personen heeft een uitgesproken genetische aanleg voor een verhoogd cholesterolgehalte, waarbij reeds op jonge leeftijd een cholesterolwaarde van 7,5 of hoger wordt vastgesteld. In deze gevallen is het aangewezen om vroeger te starten met testen en indien nodig te behandelen.

In de meeste gevallen houdt een te hoog cholesterolgehalte verband met ongezonde leefgewoonten. De belangrijkste risicofactoren zijn:

• Roken
• Een gebrek aan lichaamsbeweging
• Ongezonde voeding
• Overgewicht

Een te hoog cholesterolgehalte kan worden aangepakt met gezonde leefgewoonten en/of medicatie.

Aangezien de oorzaken vaak verband houden met uw levensstijl, is het niet altijd noodzakelijk om onmiddellijk medicatie te gebruiken. Het belangrijkste advies is dan ook het naleven van een gezonde levensstijl. De vier voornaamste strategieën zijn gezond eten, meer bewegen, streven naar een gezond gewicht en niet roken.

1. Cholesterol verlagen door voeding

Door gezond te eten zal uw cholesterolbalans zich grotendeels herstellen. Beperk de inname van verzadigde vetten en geraffineerde suikers. Eet dagelijks minstens 200 gram groenten en 2 stuks fruit en kies steeds voor volkoren producten. Eet daarnaast meer gezonde vetten door minstens één keer per week vette vis te consumeren. Ook voedingsmiddelen met plantensterolen kunnen het cholesterolgehalte verlagen. Plantensterolen zijn vetachtige stoffen die sterk lijken op cholesterol. Ze komen onder meer voor in plantaardige oliën, noten en granen. Ze zorgen ervoor dat de darmen minder cholesterol uit de voeding opnemen.

2. Cholesterol verlagen door te bewegen

Regelmatige lichaamsbeweging verbetert de antioxidatieve en ontstekingsremmende werking van het goede cholesterol. Dit helpt om chronische aandoeningen in het lichaam te voorkomen.Elke stap telt, maar hoe meer u beweegt, hoe beter. Doe ook enkele keren per week (in totaal 2,5 uur) aan matige of intensievere inspanning.

3. Een gezond gewicht

Een gezond gewicht is belangrijk voor uw algemene gezondheid. Een gezond vetpercentage zorgt voor minder ontstekingen in het lichaam en bijgevolg voor een meer gebalanceerd cholesterolgehalte. Dit bereikt u uiteraard door de eerste twee adviezen toe te passen: gezonder eten en meer bewegen.

4. Cholesterol verlagen door niet te roken

Er zijn twee soorten cholesterol: HDL en LDL. HDL is het ‘goede’ cholesterol en LDL wordt beschouwd als het ‘slechte’ cholesterol dat u zoveel mogelijk dient te verlagen. Het is bekend dat roken het HDL-cholesterol verlaagt. Door te stoppen met roken stijgt het goede cholesterol opnieuw, waardoor het slechte (LDL) cholesterol daalt.

Medicatie wordt aanbevolen in alle gevallen waarin, door bijkomende factoren, een verhoogd risico op vaatziekten bestaat: hoge bloeddruk, diabetes, roken en wanneer vaatziekten in de familie voorkomen. Indien het risico hoog is (>10% kans op verstopping in de komende tien jaar) of indien er reeds sprake was van een verstopping, is medische behandeling noodzakelijk. Bespreek uw persoonlijke situatie steeds met een arts.

Statines werken door het enzym te blokkeren dat cholesterol aanmaakt in het lichaam. Ze worden ’s avonds ingenomen, omdat het enzym ’s nachts het meest actief is. Er bestaan verschillende soorten statines, en van alle is aangetoond dat ze het ‘slechte’ LDL-cholesterol met 25-40% verlagen, zelfs in lage doseringen.

Helaas hebben statines, net als andere geneesmiddelen, bijwerkingen. Mogelijke bijwerkingen zijn spierpijn, hoofdpijn, maag- en darmklachten en een verminderde leverfunctie. Een hogere dosis betekent een verhoogde kans op bijwerkingen, terwijl de extra cholesterolverlaging slechts ongeveer 6% bedraagt. Daarom wordt gestart met een lage dosering, met na drie maanden een controle van het cholesterolgehalte en de leverfunctie.

Een ander mogelijk geneesmiddel is ezetimibe, dat de opname van cholesterol uit voeding remt. Dit geneesmiddel is echter aanzienlijk minder doeltreffend en kent meer bijwerkingen.

Mogelijk kan Dokteronline u helpen. Op onze website kunt u een consult regelen met een geregistreerde EU-arts, die u verder kan begeleiden bij uw klachten en indien nodig de juiste behandeling zal voorschrijven.