Stoppen met roken

Roken is het gebruik van smeulende tabak. Tabak is onder meer aanwezig in sigaretten, shag en pijptabak. De manier van roken kan inhalerend zijn, waarbij de rook tot in de longen wordt gezogen, of niet-inhalerend, waarbij de rook in de mond blijft. In tabak bevindt zich de verslavende stof nicotine. Naast nicotine zijn er ook tal van andere stoffen en toevoegingen aanwezig in sigaretten. Deze stoffen worden toegevoegd om een sigaret aantrekkelijker te maken en te houden. Veel van deze stoffen zijn na verbranding kankerverwekkend. Enkele vaak voorkomende schadelijke stoffen zijn:

• Ammoniak: door ammoniak bereikt nicotine nog sneller de hersenen en wordt de verslaving versterkt;
• Teer: deze stof komt vrij bij de verbranding van toegevoegde stoffen en is kankerverwekkend. Teer hoopt zich op in tal van organen;
• Smaakstoffen (menthol, suikers, cacao, anijs enz.): ze worden toegevoegd om een aangename smaak aan de sigaret te geven, maar bij verbranding zijn ze kankerverwekkend;
• Koolmonoxide: deze stof zit niet in de sigaret, maar komt vrij bij de verbranding van de sigaret. Koolmonoxide bindt zich aan de rode bloedcellen in het lichaam, waardoor zuurstof zich er niet aan kan binden. Koolmonoxide is eveneens schadelijk voor de omgeving, voor zogenaamde ‘meerokers’.

Vapen, ook wel bekend als het gebruik van e-sigaretten, houdt het inhaleren in van dampen die worden geproduceerd door een elektronisch apparaat. Deze dampen bevatten vaak nicotine, smaakstoffen en andere chemicaliën. Hoewel sommigen e-sigaretten beschouwen als een alternatief voor traditioneel roken, kunnen ze nog steeds schadelijk zijn voor de gezondheid.

Net zoals bij roken kan het gebruik van e-sigaretten leiden tot nicotineverslaving en diverse gezondheidsproblemen, waaronder ademhalingsproblemen en schade aan de longen.

Indien u wenst te stoppen met vapen, zijn de benaderingen en behandelingen vergelijkbaar met die voor het stoppen met roken. U kan ervoor kiezen om zelfstandig te stoppen of ondersteuning te zoeken via professionele begeleiding en medicatie. Hieronder vindt u meer informatie over de beschikbare opties om u te ondersteunen bij het stoppen met vapen.

Er zijn tal van redenen waarom mensen beginnen met roken. De redenen zijn:

• Nieuwsgierigheid naar het product. Anderen lijken ervan te genieten, wat de nieuwsgierigheid kan opwekken;
• Een aanstekelijk effect, bijna iedereen in uw omgeving rookt(e);
• Groepsdruk, dit is een bekend fenomeen bij jongeren. Niet willen onderdoen voor anderen, erbij willen horen;
• Zich willen afzetten tegen de regels van volwassenen;
• Reclame, hoewel er in België een volledig verbod is op tabaksreclame, wordt er in series en films nog steeds veel gerookt. De rokende personages kunnen fungeren als rolmodel;
• Maatschappelijk aanvaard, vroeger werd er zelfs live in televisieprogramma’s gerookt, artsen rookten, roken was toen nog een maatschappelijk aanvaard fenomeen.

Laat u niet verleiden door de redenen waarom mensen beginnen met roken en denk aan de voordelen van niet roken.

Waarom is het zo moeilijk om te stoppen met roken? Roken wordt gekoppeld aan een situatie of een handeling. Dit maakt het zo moeilijk om te stoppen. We zien de volgende mechanismen samengaan met roken:

• Psychisch effect, er ontstaat een lichte roes die enkele minuten kan duren. Die wordt steeds opnieuw opgezocht;
• Gewenning, u heeft steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken;
• Lichamelijke afhankelijkheid, het lichaam vraagt om meer en protesteert wanneer er geen nicotine wordt aangevoerd;
• Gewoonte, hierbij speelt het hebben van rituelen mee: de sigaret bij het opstaan, bij de koffie, na het eten, bij het aperitief enzovoort. Het roken wordt gelinkt aan bepaalde situaties;
• Beloning of troost. U vindt dat u wel een sigaret heeft verdiend na een bepaalde taak en/of u neemt eerst even een sigaret om tot rust te komen of om te ontspannen. Roken wordt op deze manier gelinkt aan emoties;
• Concentratie, u heeft de sigaret nodig om u te kunnen concentreren. Ook hier wordt het roken gekoppeld aan een bepaalde situatie;
• Ontwenningsverschijnselen wanneer u stopt; u voelt zich werkelijk niet goed. Wanneer u een sigaret opsteekt, stopt dat onaangename gevoel;
• Ontkenningsgedrag, iedereen kent wel het verhaal van ‘dat ene familielid dat een kettingroker was en 80 is geworden’ tot ‘ik kan stoppen wanneer ik wil’ en ‘het zal zo’n vaart niet lopen, ik sport veel en eet gezond’.

Er is eigenlijk maar één antwoord op de vraag wat u zelf kunt doen tegen roken, namelijk stoppen met roken. Ook al bent u overtuigd dat u moet stoppen, dan blijkt stoppen voor de meeste mensen bijzonder moeilijk te zijn. Vergeet niet dat nicotine verslavend werkt en dat deze verslaving wordt versterkt door de producten in de sigaret en door alle mechanismen die aan roken gekoppeld zijn.

Hierbij enkele tips om u te helpen stoppen met roken:

• Kies een datum, bij voorkeur in een periode waarin u zo weinig mogelijk stress ervaart. Komt er een feest aan, kies dan een datum na dat feest. Intussen kunt u al proberen te minderen;
• Maak van uw woning een rookvrije zone. Verwijder alle asbakken in huis, ook in de wagen;
• Breng uw omgeving op de hoogte dat u gaat stoppen;
• Doorbreek de patronen die gekoppeld zijn aan het roken;
• Bedenk manieren om te voorkomen dat u gaat roken, houd voor ogen dat zin hebben in een sigaret slechts een momentopname is;
• Vermijd vooral in het begin moeilijke situaties. Ga niet mee met een collega die gaat roken;
• Weet dat u meer zin in zoetigheden kunt krijgen, zoek hiervoor gezonde alternatieven, zoals fruit, komkommer, kauwgom, lolly’s en drink veel water;
• Zorg voor afleiding. Doe een klusje, ga sporten of maak een wandeling;
• Praat erover met iemand. Die persoon kan u helpen om het moment van zin in een sigaret te overbruggen;
• Houd rekening met ontwenningsverschijnselen, laat u hierdoor niet ontmoedigen;
• Denk aan de voordelen van het gestopt zijn met roken.

Heeft u ondanks al deze maatregelen een terugval, laat u dan niet verleiden om opnieuw te beginnen met roken, maar stop opnieuw. Sta stil bij de reden waarom u wilde roken en houd er rekening mee dat bij een gelijkaardig voorval dit een valkuil kan zijn. Lukt het niet op eigen kracht te stoppen, zoek dan hulp.

Samen met uw arts kunt u nagaan welke behandeling of combinatie van behandelingen het best bij u past. Begeleiding in combinatie met nicotinevervangers of geneesmiddelen biedt de grootste kans op succes. Er zijn verschillende vormen van begeleiding:

• Telefonische coaching: De coach zal u telefonisch advies geven bij het stoppen;
• Persoonlijke coaching: U heeft dan een aantal gesprekken met een zorgverlener, dit kan ook de huisarts zelf zijn. Een deel van de gesprekken kan ook via mail of telefonisch verlopen;
• Groepstraining: In groep stoppen alle deelnemers tegelijkertijd. Er zullen een aantal bijeenkomsten plaatsvinden. De deelnemers kunnen elkaar ondersteunen;
• Leefstijltraining: Deze vorm wordt toegepast indien het stoppen bij alle andere vormen niet lukte. De training is intensiever dan de andere begeleidingsvormen en kan individueel of in groep plaatsvinden.

Geneesmiddelen

Er bestaan diverse soorten geneesmiddelen die kunnen helpen om te stoppen met roken. Ze worden ingezet al dan niet in combinatie met een niet-medicamenteuze behandeling.

• Lees voor het starten van medicatie de bijsluiter;
• Bij zwangerschap, nicotine is schadelijk voor de foetus;
• Bij borstvoeding, neem de nicotinegeneesmiddelen net na de borstvoeding en geef gedurende de 2 à 3 uur nadat u ze heeft ingenomen geen borstvoeding;
• Het is belangrijk dat insulineafhankelijke personen goed opgevolgd worden wanneer ze stoppen met roken. Door te stoppen met roken kan immers een lagere dosis insuline nodig zijn.

De volgende geneesmiddelen zijn mogelijk:

• Nicotinevervangende middelen (NVM): deze zijn beschikbaar als mondspray, pleisters, geneesmiddelen voor onder de tong, suikervrije kauwgom en zuigtabletten. Een combinatie van toedieningsvormen is mogelijk. Bij gebruik van nicotinevervangers moet u wel stoppen met roken, anders kan u te veel nicotine binnenkrijgen.

De volgende geneesmiddelen kunnen helpen om de ontwenningsverschijnselen te verminderen waardoor u minder behoefte krijgt om te roken, ze kunnen in combinatie met nicotine worden voorgeschreven.

• Bupropion: dit geneesmiddel werkt pas na een week, dus het is aangewezen om een week voordat u stopt met roken dit geneesmiddel te starten.
• Nortriptyline: werkt pas na een week, dus het is aangewezen om een week voordat u stopt met roken dit geneesmiddel te starten.
• Cytisine: dit geneesmiddel wordt uiterlijk 5 dagen voor de datum waarop u wilt stoppen met roken gestart.
• CHAMPIX: bevat de werkzame stof varenicline. CHAMPIX is een geneesmiddel dat volwassenen kan helpen bij het stoppen met roken.
• Zyban: is een geneesmiddel dat u wordt voorgeschreven om u te helpen bij het stoppen met roken indien u ook gemotiveerd bent, bijvoorbeeld via deelname aan een 'stoppen met roken'-programma.

Een andere werking heeft het volgende middel:

• Varenicline: het blokkeert de werking van nicotine in de hersenen, het kan daarom niet gebruikt worden met nicotinevervangende middelen. De medicatie wordt 1 à 2 weken voordat u stopt met roken gestart en duurt 12 weken.

Alternatieve behandelingen

• Acupunctuur, homeopathie, hypnotherapie en lasertherapie:Onder alternatieve behandelingen van roken worden onder meer acupunctuur, homeopathie, hypnotherapie en lasertherapie genoemd. Hoewel bij deze therapieën niet voldoende is aangetoond dat ze effectief zijn, zijn er mensen die aangeven er baat bij te hebben (gehad). Per individu is het zoeken naar de juiste methode om te stoppen met roken.
• Apps:Er bestaan verschillende apps op de markt die u kunnen ondersteunen tijdens het stoppen met roken. Ze geven tips om te voorkomen dat u opnieuw begint te roken en hoe u het kunt volhouden. Bij sommige kunt u hulplijnen instellen. Ze tonen aan hoe lang u reeds niet gerookt heeft en de voordelen ervan.
• Online opties:Er zijn ook online games en cursussen, ze hebben een ondersteunende functie. Ook zijn er programma’s om zelfstandig te stoppen.
• E-sigaret:Er is nog geen wetenschappelijk bewijs of de E-sigaret goed of slecht is voor de gezondheid. De E-sigaret is elektronisch en bootst een echte sigaret na, er zit ook nicotine in. Het voordeel is dat u de nicotine langzaam kunt afbouwen, het nadeel kan zijn dat u met de E-sigaret de mechanismen die met roken samenhangen in stand houdt.

Leefstijlveranderingen

Leefstijlveranderingen voor mensen die stoppen met roken of reeds gestopt zijn, zijn zeer persoonlijk en afhankelijk van de patronen die u in de loop der tijd heeft ontwikkeld toen u (nog) rookte. Deze patronen moeten dus doorbroken worden. Daarnaast is het aangewezen om een gezonde levensstijl aan te houden. Een gezonde levensstijl houdt in dat u zo gezond mogelijk en zo regelmatig mogelijk leeft met een gevarieerd voedingspatroon en voldoende water drinkt. Zorg voor voldoende nachtrust, vermijd stress en beweeg regelmatig. Matig het gebruik van alcohol en koffie. Zorg voor voldoende ontspanning.

https://www.rokeninfo.nl/

https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/welke-stoffen-zitten-er-naast-teer-en-nicotine-in-tabaksrook/

https://www.prostop.nl/waarom-roken-mensen-eigenlijk/

https://stichtingstopbewust.nl/informatie-advies/gezondheid/

https://www.ikstopnu.nl/stoppen-met-roken/

https://www.ikstopnu.nl/stoppen-met-roken/apps/

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/stoppen_met_roken

https://www.brijder.nl/hulp-bij-verslaving/middelen/roken