Plasproblemen

Urineproblemen omvatten klachten zoals frequent moeten plassen, pijn bij het plassen, urineverlies en een minder krachtige urinestraal. Zowel vrouwen als mannen kunnen met deze problemen geconfronteerd worden, maar mannen ervaren deze klachten vaker na hun veertigste levensjaar. De oorzaak van urineproblemen bij mannen is niet altijd eenduidig, maar het is bekend dat verschillende organen en spieren hierbij betrokken zijn. Urineverlies komt bij vrouwen vaak voor; ongeveer een kwart tot de helft van de vrouwen ervaart dit wel eens.

Urineproblemen bij vrouwen kunnen het gevolg zijn van:

• Een blaasontsteking;
• Een overactieve blaas;
• Verzwakte bekkenbodemspieren;
• Een soa.

Bij een blaasontsteking ervaart men vaak pijn of een branderig gevoel bij het plassen. Daarnaast is er vaak sprake van aandrang en moet men kleine hoeveelheden plassen. Het kan ook voorkomen dat men aandrang voelt, maar uiteindelijk niet effectief kan plassen. Een blaasontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie die vanuit de anus in de blaas terechtkomt.

Vrouwen lopen een groter risico op het ontwikkelen van een blaasontsteking omdat hun plasbuis korter is en dichter bij de anus ligt. Een onbehandelde blaasontsteking kan leiden tot een nierbekkenontsteking. Vrouwen met een overactieve blaas moeten vaak plassen, zowel overdag als ’s nachts. Vaak is de blaas dan nog niet volledig gevuld, maar krijgen de hersenen een signaal dat men de blaas moet ledigen. Hier is vaak geen duidelijke oorzaak voor, maar het komt vaker voor bij ouderen en bij vrouwen die uit voorzorg extra vaak gaan plassen. De blaas raakt dan niet meer gewend om urine op te houden.

Ook door het drinken van cafeïnehoudende dranken zoals koffie, thee of cola vult de blaas zich sneller, waardoor men sneller moet plassen. Een overactieve blaas kan bijzonder hinderlijk zijn, bijvoorbeeld tijdens het reizen. Dit kan behandeld worden met zogenaamde blaastraining. Verzwakte bekkenbodemspieren kunnen leiden tot urineverlies bij inspanning, zoals niezen of springen. Men voelt dan geen aandrang om te plassen, maar verliest door een korte inspanning een beetje urine.

Een bevalling of zwangerschap kan de bekkenbodemspieren eveneens verzwakken doordat er meer druk op de bekkenbodem komt te staan. Dit kan verholpen worden door oefeningen te doen om de bekkenbodemspieren te versterken, zodat men meer controle krijgt over de blaas. Ook een soa kan aanleiding geven tot urineproblemen zoals pijn bij het plassen. U kunt hiervoor een soatest laten uitvoeren bij uw huisarts.

Urineproblemen bij mannen kunnen het gevolg zijn van:

• Vergrote prostaat;
• Verslapte spieren;
• Veranderde blaaswand;
• Verstopping;
• Overgewicht;
• Blaasontsteking;
• Soa;
• Diabetes mellitus;
• Bepaalde geneesmiddelen.

Het is normaal dat de prostaat toeneemt in omvang naarmate men ouder wordt. Wanneer deze groter wordt, kan de prostaat de urinebuis gaan samendrukken, waardoor de urinestraal minder krachtig wordt. Ook duurt het plassen langer omdat de urine moeilijker naar buiten komt en moet men vaker plassen. Door het verslappen van de spieren rond de blaas of de bekkenbodemspieren wordt plassen bemoeilijkt. Daarnaast kan de blaaswand veranderen en minder elastisch of net elastischer worden. Ook verstopping en overgewicht kunnen aanleiding geven tot urineproblemen, zoals frequenter moeten plassen.

Bij een blaasontsteking ervaart men vaak pijn of een branderig gevoel bij het plassen. Daarnaast is er vaak sprake van aandrang en moet men kleine hoeveelheden plassen. Het kan ook voorkomen dat men aandrang voelt, maar uiteindelijk niet effectief kan plassen. Een blaasontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie die in de blaas terechtkomt.

Een soa kan eveneens de oorzaak zijn van urineproblemen zoals pijn bij het plassen. U kunt hiervoor een soatest laten uitvoeren bij uw huisarts. Mannen met diabetes mellitus moeten mogelijk vaker plassen. Dit komt doordat het suikergehalte in het bloed te hoog is. De nieren proberen deze overtollige suikers uit te scheiden.

Ten slotte kan frequent plassen een bijwerking zijn van bepaalde geneesmiddelen zoals antidepressiva, geneesmiddelen tegen de ziekte van Parkinson, bloeddrukverlagende middelen en pijnstillers op basis van morfine.

Hieronder vindt u enkele voorbeelden van urineproblemen:

• Pijn bij het plassen;
• Branderig gevoel bij het plassen;
• Frequent moeten plassen;
• Minder krachtige urinestraal;
• Vaak aandrang zonder dat er urine uitkomt;
• Ongewenst urineverlies.

Ongewenst urineverlies kan optreden tijdens een inspanning, zoals hoesten, niezen, lachen, lopen of springen; dit noemt men inspanningsincontinentie. Dit ontstaat doordat de afsluiting van de blaas niet optimaal functioneert als gevolg van verzwakte bekkenbodemspieren. Urineverlies kan ook optreden bij aandrang, dit noemt men aandrangincontinentie. Men moet plots dringend naar het toilet maar kan de plas niet lang genoeg ophouden. Aandrangincontinentie wordt veroorzaakt doordat de blaas extra geprikkeld wordt, de precieze oorzaak hiervan is niet gekend.

Ongewenst urineverlies is op zich niet gevaarlijk, maar kan wel bijzonder hinderlijk zijn; veel mensen schamen zich hiervoor. Om deze klacht te verhelpen moet u eerst nagaan wanneer het urineverlies optreedt, of u geneesmiddelen gebruikt die dit kunnen veroorzaken en of u overgewicht heeft.

Urineproblemen herkent u aan klachten zoals pijn tijdens het plassen, frequent moeten plassen en ongewenst urineverlies. Hoewel er in de meeste gevallen niets ernstig aan de hand is, is het raadzaam om contact op te nemen met uw huisarts indien het volgende op u van toepassing is:

• Indien u zeer veel of zeer frequent moet plassen;
• Indien u bloed plast;
• Indien u na een hernia urineverlies ervaart;
• Indien u pijn heeft bij het plassen;
• Indien u urine verliest zonder aandrang of inspanning;
• Indien u al enkele uren moet plassen maar dit niet lukt.

Om in te schatten waar de problemen precies vandaan komen en hoe ernstig ze zijn, kan uw huisarts u aanraden om een plasdagboek bij te houden. Op basis hiervan kan de huisarts beter inschatten welke behandeling voor u aangewezen is. Ook kunt u aan de hand hiervan na de behandeling nagaan of de klachten verminderd zijn.

Meestal dient u gedurende drie dagen een dagboek bij te houden. U begint ’s ochtends bij het opstaan en noteert het tijdstip waarop u plast of urineverlies heeft. Houd dit de hele dag bij, ook ’s nachts. Het kan zijn dat u ook moet noteren of u veel heeft geplast; dit dient u te meten met een maatbeker, en of u veel heeft gedronken. Heeft u last van een overactieve blaas? Ga dan na of u geneesmiddelen inneemt die dit urineprobleem kunnen veroorzaken. Probeer ook enkele weken geen cafeïnehoudende dranken zoals thee en koffie te drinken, aangezien uw blaas hierdoor sneller gevuld raakt.

Om te bepalen of u een blaasontsteking heeft, dient u uw urine te laten controleren bij de huisarts. U doet dit door in een steriel potje te plassen en dit binnen twee uur naar de huisarts te brengen. Indien blijkt dat u effectief een blaasontsteking heeft, is de behandeling afhankelijk van de ernst ervan. Zijn uw klachten niet ernstig? Dan kan het vanzelf overgaan, maar indien de klachten hevig zijn en al enkele dagen aanhouden, kan u antibiotica voorgeschreven krijgen.

Hiermee wordt ook een nierbekkenontsteking voorkomen. Maak steeds de antibioticakuur volledig af, ook al heeft u geen klachten meer. Anders kunnen er bacteriën overleven en kan u opnieuw ziek worden.

Heeft u zeer vaak een blaasontsteking na het vrijen? Dan kan uw huisarts u aanraden om na het vrijen een antibioticumpil in te nemen, waardoor een ontsteking wordt voorkomen. Bent u in de menopauze en heeft u geregeld een blaasontsteking? Dan kan u een ontstekingsremmende crème of vaginale tabletten krijgen waarmee u een blaasontsteking voorkomt.

Een overactieve blaas wordt behandeld door middel van blaastraining. Dit zijn oefeningen waarmee u het plassen uitstelt en uw urine langer kunt ophouden. Dergelijke training gebeurt onder begeleiding van een bekkenbodemkinesitherapeut en kan enkele maanden duren. Blijkt na drie maanden dat de training niet geholpen heeft, dan kan u een geneesmiddel zoals tolterodine krijgen. Dit geneesmiddel zorgt ervoor dat de blaaswand ontspant en u minder vaak hoeft te plassen, maar het veroorzaakt helaas vaak bijwerkingen.

Verzwakte bekkenbodemspieren dienen behandeld te worden met oefeningen. Deze oefeningen moet u dagelijks gedurende zes tot acht weken uitvoeren. U kunt hierbij begeleiding krijgen van een bekkenbodemkinesitherapeut. Een soa moet behandeld worden met antibiotica.

In het algemeen geven antibiotica weinig bijwerkingen, vooral smalspectrumantibiotica. Bij gebruik van breedspectrumantibiotica komen bijwerkingen vaker voor omdat in dat geval ook de goede bacteriën in de darmen vernietigd worden. Dunne ontlasting is echter niet altijd een bijwerking van het geneesmiddel; het kan ook een gevolg zijn van de infectie.

De meest voorkomende bijwerkingen van antibiotica zijn:

• diarree of dunne ontlasting;
• overgevoeligheid of allergische reactie.

Bij overgevoeligheid voor een bepaald antibioticum kunnen er rode vlekjes op de huid, jeuk of koorts optreden. Dit kan wijzen op een allergie, maar dat is niet altijd het geval. Neem in dit geval contact op met uw arts; deze kan vaststellen of dit het gevolg is van overgevoeligheid voor het antibioticum dat u gebruikt.

Het geneesmiddel tolterodine voor een overactieve blaas veroorzaakt bijwerkingen zoals hoofdpijn, verstopping en een droge mond.

Urineproblemen als gevolg van een soa, zoals pijn bij het plassen, kunnen voorkomen worden door veilig te vrijen. Een blaasontsteking kan voorkomen worden door onmiddellijk na het vrijen te plassen; zo plast u eventuele bacteriën die vanuit de anus in de vagina terechtgekomen zijn, meteen uit. Zorg er ook steeds voor dat u, als vrouw, van voor naar achter veegt na toiletbezoek. Ook hiermee voorkomt u dat bacteriën vanuit de anus in de vagina terechtkomen.

Tot slot is het belangrijk dat u steeds uw blaas volledig leeg plast. Urineklachten bij mannen kunnen veroorzaakt worden door overgewicht en verstopping. Dit kan voorkomen worden door een gezond gewicht te behouden en vezelrijke voeding te gebruiken. Vraag ten slotte aan uw arts of de geneesmiddelen die u gebruikt de urineproblemen kunnen verergeren. Indien dit het geval is, kan u wellicht andere geneesmiddelen voorgeschreven krijgen.

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/t/tolterodine

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/incontinentie-voor-urine-bij-vrouwen

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/urineweginfecties#volledige-tekst

https://www.thuisarts.nl/overactieve-blaas/ik-heb-overactieve-blaas

https://www.olvg.nl/medische-informatie/plasklachten-bij-mannen/