Geheugenverlies (concentratie)

Geheugenverlies komt doorgaans voor bij oudere personen, maar kan eveneens optreden ten gevolge van bijvoorbeeld een hersenletsel. Afhankelijk van de oorzaak kan men het geheugen tijdelijk of blijvend verliezen.

Behandelingen bij geheugenverlies

Alle behandelingen
  • Alle behandelingen
  • Receptplichtige medicijnen
  • Niet receptplichtige medicijnen
Relevantie
  • Relevantie
  • Naam A-Z
  • Naam Z-A
  • Prijs laag-hoog
  • Prijs hoog-laag
Wat is geheugenverlies?

Het geheugen stelt ons in staat om informatie op te slaan, te bewaren en opnieuw op te roepen (herinneren). Er wordt een onderscheid gemaakt tussen het korte- en het langetermijngeheugen.

  • Het kortetermijngeheugen betreft het tijdelijk opslaan van nieuwe informatie, zoals het onthouden van een telefoonnummer of uw boodschappenlijstje.
  • Het langetermijngeheugen heeft betrekking op gebeurtenissen die langer geleden plaatsvonden. Hiermee kunt u zich bijvoorbeeld de naam van uw lagere school herinneren. Onbelangrijke informatie wordt vergeten, terwijl belangrijke informatie wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen.

Personen die lijden aan geheugenverlies kunnen zich informatie die is opgeslagen in het korte- of langetermijngeheugen niet meer herinneren. Geheugenverlies kent verschillende oorzaken en kan zowel tijdelijk als permanent zijn, gedeeltelijk of volledig.

Welke vormen van geheugenverlies zijn er?

Geheugenverlies kan als volgt worden onderscheiden:

  • Anterograde amnesie
  • Retrograde amnesie
  • Tijdelijk geheugenverlies
  • Permanent geheugenverlies
  • Vergeetachtigheid
  • Concentratieproblemen

Anterograde amnesie en retrograde amnesie

Geheugenverlies als gevolg van letsels, zoals een beroerte, ziekte of andere aandoening, kan worden onderscheiden in anterograde amnesie en retrograde amnesie.

  • Bij anterograde amnesie is de persoon niet langer in staat nieuwe herinneringen aan te maken vanaf het moment van het hersenletsel, maar kan deze wel herinneringen van vóór het letsel ophalen.
  • Retrograde amnesie is geheugenverlies waarbij de persoon geen oude herinneringen van vóór het hersenletsel kan ophalen, maar wel nieuwe herinneringen kan aanmaken vanaf het hersenletsel.

Tijdelijk geheugenverlies

Tijdelijk geheugenverlies duurt doorgaans niet langer dan 24 uur en verdwijnt vervolgens spontaan. U kunt zich dan tijdelijk niet meer herinneren wat u de afgelopen dagen heeft gedaan en u bent ook niet in staat nieuwe informatie op te slaan, terwijl u verder wel normaal functioneert.

De precieze oorzaak hiervan is nog niet gekend, wel is geweten dat het verband houdt met de bloedvoorziening van de hersenen, emotionele stress en persoonlijkheidskenmerken. Het komt voornamelijk voor bij vrouwen van middelbare leeftijd.

Permanent geheugenverlies

De oorzaak van permanent geheugenverlies is in de meeste gevallen dementie. Door het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, stress en ouderdom kan men eveneens vergeetachtig worden en concentratieproblemen ontwikkelen. Deze vormen van geheugenproblemen zijn echter eenvoudig te behandelen door de onderliggende oorzaak aan te pakken.

Symptomen van geheugenverlies

Geheugenverlies is te herkennen aan:

  • Vergeetachtigheid
  • Geheugenverlies
  • Denk- en spreekproblemen
  • Veranderingen in het karakter
  • Problemen met dagelijkse handelingen
  • Spullen kwijtraken
  • Onrust

Naast vergeetachtigheid en geheugenverlies krijgen personen met dementie te maken met denk- en spreekproblemen. Zo kan een dementerend persoon meermaals herhalen wat hij of zij zojuist heeft gezegd en eenvoudige woorden vergeten.

Veel mensen hebben ook de neiging om steeds spullen kwijt te raken omdat men vergeet waar men deze heeft neergelegd. Dit kan opnieuw leiden tot onrust.

Het wordt steeds moeilijker om normale dagelijkse handelingen uit te voeren, zoals bijvoorbeeld koffiezetten.

Vaak verandert het karakter van dementerende personen eveneens: zij worden verward, achterdochtig, depressief of angstig. Bepaalde emoties kunnen plots opduiken en men kan dingen gaan doen die men anders nooit zou doen.

Wat zijn de oorzaken van geheugenverlies?

Enkele oorzaken van geheugenverlies zijn:

  • Ouderdom
  • Dementie
  • Hersenletsel
  • Alcohol- of druggebruik
  • Beroerte
  • Depressie
  • Medicatiegebruik
  • Stress
  • Tekort aan vitaminen of vocht

Ouderdom

Naarmate men ouder wordt, krijgt men van nature vaker te maken met geheugenverlies. In de regel heeft dit echter geen grote invloed op het dagelijkse leven. Ouderen hebben vaak voldoende aan enkele geheugensteuntjes. Het verschil tussen geheugenverlies door ouderdom en door dementie ligt in het tempo:

  • Bij dementie gaat het geheugen veel sneller en ernstiger achteruit. Binnen enkele maanden of een jaar kunnen grote delen van het geheugen verloren gaan.
  • Geheugenverlies door ouderdom evolueert echter nauwelijks en blijft jarenlang op hetzelfde niveau.

Dementie

Dementie is in feite de benaming voor een groep symptomen of aandoeningen waarbij de hersenen niet langer in staat zijn om informatie correct te verwerken. Het is een verzamelnaam voor ongeveer vijftig ziekten, waarvan de ziekte van Alzheimer de bekendste is.

Dementie wordt veroorzaakt doordat de zenuwcellen in de hersenen afsterven. Hoe snel deze achteruitgang verloopt, verschilt van persoon tot persoon. Sommige mensen kunnen nog jarenlang een relatief normaal leven leiden. Naast geheugenproblemen krijgen personen met dementie ook te maken met denk- en spreekproblemen en een veranderend karakter.

Hersenletsel

Ook door hersenletsel kan geheugenverlies optreden. Men spreekt dan van een gat in het geheugen. De duur van het geheugenverlies is afhankelijk van de ernst van het letsel en de locatie ervan. Dit soort geheugenverlies kan worden onderscheiden in anterograde en retrograde amnesie, zoals hierboven reeds beschreven.

Alcohol & drugs

Overmatig gebruik van alcohol of drugs kan eveneens leiden tot geheugenverlies. Alcohol werkt immers verdovend op alle hersencellen, waardoor deze anders gaan functioneren en op termijn kunnen afsterven. Zo leidt jarenlang overmatig drinken tot het krimpen van de hersenen. Ook druggebruik kan blijvende hersenschade veroorzaken.

Daarnaast kan men een black-out krijgen na het drinken van een aanzienlijke hoeveelheid alcohol. In dat geval weet men niet meer wat er is gebeurd of wat men heeft gedaan. Dit is in feite een stoornis van het kortetermijngeheugen.

Beroerte

Sommige mensen krijgen te maken met geheugenverlies na een beroerte. Een beroerte is een verzamelnaam voor een TIA, herseninfarct en hersenbloeding. In dit geval is er een probleem met de bloedvoorziening naar de hersenen, waardoor een deel van de hersenen onvoldoende zuurstof krijgt. Deze kunnen afsterven, waardoor bepaalde hersenfuncties kunnen uitvallen.

Depressie

Ook bij personen die lijden aan een depressie kan geheugenverlies optreden, omdat de hersenen als het ware krimpen, waardoor bepaalde zenuwen geen verbindingen meer kunnen maken. Hierdoor kunnen depressieve personen zich bepaalde persoonlijke situaties niet meer herinneren, vermoedelijk om zichzelf te beschermen tegen negatieve emoties. Hetzelfde geldt voor mensen die een trauma hebben meegemaakt.

Medicatie

Bepaalde medicatie, zoals geneesmiddelen tegen slapeloosheid en angst, kunnen leiden tot geheugenverlies en concentratieproblemen. Ook een combinatie van verschillende geneesmiddelen kan geheugenproblemen veroorzaken.

Stress

Personen die lijden aan stress ervaren vaak geheugenproblemen omdat de hersenen in deze toestand niet over de capaciteit en middelen beschikken om het geheugen optimaal te benutten, waardoor men zaken vergeet en minder nieuwe herinneringen aanmaakt.

Tekort aan vitaminen of vocht

Daarnaast kan een tekort aan vitaminen of vocht tot geheugenproblemen leiden. Zo is aangetoond dat een gebrek aan vitamine B (wat vaak voorkomt bij personen die veel alcohol drinken) ervoor zorgt dat de hersenen minder goed functioneren. Tot slot hebben mensen met een tekort aan water in het lichaam ook een tekort aan elektrolyten, waardoor de hersenen niet optimaal functioneren.

Kan ik zelf iets doen tegen geheugenverlies?

Het is belangrijk om in beweging te blijven en dagelijkse activiteiten, in de mate van het mogelijke, te blijven uitvoeren. Probeer sociaal isolement te vermijden. Blijf gezond en eet voldoende, aangezien de hersenen 20 tot 30% van alle energie uit het lichaam verbruiken.

Wat zijn de behandelingen?

Er wordt nog steeds onderzoek verricht naar de behandeling van dementie, zoals Alzheimer. Op dit moment is er nog geen geneesmiddel beschikbaar waarmee men kan genezen van de ziekte. Wel bestaan er geneesmiddelen die het verloop van de ziekte kunnen vertragen. Voorbeelden hiervan zijn:

  • Galantamine
  • Rivastigmine
  • Donepezil
  • Memantine

Galantamine, rivastigmine en donepezil worden voorgeschreven bij beginnende tot matige vormen van de ziekte van Alzheimer. Deze geneesmiddelen worden eveneens voorgeschreven bij alle stadia van de ziektes Parkinson-dementie en Lewy body-dementie. Memantine kan worden voorgeschreven bij een matige tot ernstige vorm van de ziekte van Alzheimer. Houd er rekening mee dat een vroege diagnose van dementie van belang is voor een efficiënte behandeling. Hoe sneller men start met medicatie, hoe beter de ziekte kan worden vertraagd.

Alternatieve behandelingen

Daarnaast zijn er tal van alternatieve behandelingen van geheugenproblemen mogelijk, zoals het innemen van plantaardige supplementen. Voorbeelden hiervan zijn:

  • Groene thee
  • Kokosolie
  • Het Bredesen-protocol
  • Het Chinese kruid ginkgo biloba
  • Kurkuma
  • Oxytocine (knuffelhormoon)
  • Diverse vitaminen en voedingssupplementen
  • Cannabis en wiet

Het effect van dergelijke alternatieve behandelingen is echter niet wetenschappelijk bewezen. Houd er ook rekening mee dat een overdaad aan vitaminen en voedingssupplementen schadelijk kan zijn. Overleg daarom steeds met uw arts alvorens hiermee te starten.

Bijkomende risico’s en bijwerkingen

De meest voorkomende bijwerkingen van medicatie om dementie te vertragen zijn:

  • Maag- en darmklachten
  • Gewichtsverlies
  • Depressieve gevoelens
  • Slaperigheid
  • Duizeligheid.

Raadpleeg steeds uw arts indien deze bijwerkingen langdurig aanhouden of ernstig worden.

Hoe kun je geheugenverlies voorkomen?

Geheugenverlies als gevolg van dementie kan worden voorkomen door te kiezen voor een gezondere levensstijl. In de eerste plaats stopt u best met roken, aangezien roken het risico op de ziekte van Alzheimer met 45% verhoogt. Daarnaast verhoogt ook overgewicht de kans op dementie. Een verhoogd cholesterolgehalte geeft een hoger risico op hart- en vaatziekten, die op hun beurt het risico op dementie verhogen. Vermijd eveneens overmatig alcoholgebruik en het gebruik van drugs. Het drinken van meer dan één glas alcohol per dag heeft reeds negatieve gezondheidseffecten. Voldoende lichaamsbeweging is eveneens belangrijk voor een betere doorbloeding. Houd de hersenen actief door bijvoorbeeld een nieuwe cursus te volgen of uw sociale contacten te onderhouden. Heeft u nog vragen over geheugenverlies? Dokteronline.com kan u helpen. Op onze website kunt u een consult regelen met een geregistreerde EU-arts, die u verder kan begeleiden en indien nodig de juiste behandeling zal voorschrijven.

Bronnen

Hoe werkt Dokteronline?

Kies een behandeling en ontvang advies zonder wachttijd of administratieve rompslomp.

Lees verder
  1. Kies uw behandeling

  2. Vul een medische vragenlijst in

  3. De arts beoordeelt uw aanvraag

  4. Levering aan huis

Lees verder