Rosacea

Rosacea lijkt op acne, maar heeft hier niets mee te maken. Het betreft een chronische huidaandoening waarbij vooral op de wangen, de neus en het voorhoofd felrode vlekken zichtbaar zijn.

Rosacea komt voornamelijk voor bij personen met een lichte huid en betekent letterlijk ‘rood als een roos’. Naast rode vlekken kunnen er ook bultjes, puistjes en zichtbare bloedvaatjes voorkomen.Daarnaast blozen mensen met rosacea vaker. Rosacea treft vooral vrouwen tussen 30 en 50 jaar.

De oorzaken van rosacea zijn niet gekend, maar er bestaan wel enkele theorieën. Zo is het mogelijk dat de bloedvaatjes in het gezicht extra verwijd zijn doordat er meer bloed naartoe stroomt, of kan het een gevolg zijn van een reactie van de bloedvaatjes op prikkels van binnen- of buitenaf. Hierdoor kan het bloed stilstaan, wat tot een ontsteking en vervolgens tot rosacea leidt.

Een andere theorie stelt dat, als gevolg van een bepaalde huidsamenstelling, een huidbacterie die normaal gezien geen problemen veroorzaakt, zich plots aanzienlijk vermenigvuldigt en de ontstekingsreactie verergert of in stand houdt.

Uit onderzoek blijkt bovendien dat rosacea mogelijk verband houdt met diabetes type 1 en andere auto-immuunziekten. Rosacea is echter geen gevolg van slechte hygiëne en is niet besmettelijk.

Wel is geweten dat er een aantal factoren zijn die rosacea kunnen verergeren, zoals:

Voeding en alcohol

Alcohol zorgt voor een verwijding van de bloedvaatjes in de huid. Hetzelfde geldt voor sterk gekruide of warme voedingsmiddelen, zoals warme soep.Omdat de neus van mensen met rosacea vaak felrood en licht gezwollen is, worden zij soms onterecht aanzien als alcoholist met een zogenaamde ‘drankneus’.

Bepaalde geneesmiddelen

Geneesmiddelen die de bloedvaatjes verwijden, kunnen bestaande rosacea verergeren.Deze geneesmiddelen worden vooral voorgeschreven aan oudere personen met vernauwde bloedvaten. Ook middelen die corticosteroïden bevatten (zoals hydrocortison of triamcinolon) verergeren rosacea.

Na langdurig gebruik van corticosteroïden kan er bovendien een op acne gelijkende huidafwijking ontstaan, genaamd ‘steroid-acne’. Ook geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk (ACE-inhibitoren, calciumantagonisten) en hartmedicatie (nitraten) kunnen de klachten verergeren.

Klimaat en temperatuur

Rosacea is vaak meer zichtbaar en ernstiger aanwezig in de winter. Veel mensen met rosacea merken een verbetering van de huid in de zomer, maar bij anderen verergeren de klachten dan net. Dit komt waarschijnlijk door de overgang van koud naar warm, waardoor de bloedvaten verwijden. Hetzelfde effect treedt op na een warme douche.

Psychische problemen

Mensen die lijden aan rosacea voelen zich vaak onzeker door hun felrode wangen en neus. In ernstige gevallen kan dit leiden tot depressieve klachten.

Cosmetica

De huid van rosaceapatiënten kan sterk reageren op bepaalde crèmes, lotions of douchegels. Het ene product wordt beter verdragen dan het andere, afhankelijk van de aanwezigheid van irriterende stoffen. De huid kan hierdoor pijnlijk en zelfs branderig aanvoelen.

Hormonen

Sommige vrouwen merken een verergering van de klachten tijdens de menopauze. Dit kan verband houden met de zogenaamde opvliegers.

Histaminerijke voeding

Bepaalde groenten en fruit bevatten veel histamine, een stof die leidt tot het verwijden van de bloedvaatjes en het opzwellen van de slijmvliezen. Voorbeelden hiervan zijn tomaten, spinazie, mango, kiwi en avocado.

Daarnaast is het bekend dat rosacea vaak bij meerdere personen binnen dezelfde familie voorkomt.

Rosacea wordt vaak verward met acne, omdat er gelijkaardige symptomen optreden, zoals puistjes, bultjes en een rode huid. Het betreft echter twee verschillende aandoeningen. Het voornaamste kenmerk van acne zijn puistjes, bij rosacea is dat roodheid. Bovendien treedt acne al op jongere leeftijd op (tussen 14 en 25 jaar) dan rosacea (vanaf 30 jaar). Rosacea leidt ook niet tot littekens, wat bij acne wel het geval kan zijn.

Rosacea kan herkend worden aan de rode, soms paarsrode, kleur van de wangen, de neus, het voorhoofd en de kin. Daarnaast zijn er kleine bloedvaatjes zichtbaar op de huid (couperose), evenals bultjes en puistjes. Het gezicht kan plots rood worden of gaan blozen. Opvallend is dat ongeveer de helft van de mensen met rosacea ook oogklachten heeft, zoals droge of tranende ogen.

Er zijn geen mee-eters zichtbaar en de huid schilfert niet. Zwelling van de huid kan voorkomen bij veel bultjes en puistjes; deze plekken kunnen branderig aanvoelen. Meestal zijn de symptomen erg duidelijk en is er geen bijkomend onderzoek nodig om de diagnose rosacea te stellen.

Er zijn echter enkele andere huidaandoeningen die op rosacea lijken, maar op een andere manier behandeld moeten worden. In sommige gevallen zal uw huisarts dan ook een huidbiopsie uitvoeren om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen. Enkel de aanwezigheid van couperose is geen rosacea, evenmin als blozen.

Bij lichte vormen van rosacea is het belangrijk om de huid zo weinig mogelijk te irriteren. Gebruik zeker geen agressieve huidproducten, peelings, scrubs of andere schoonheidsbehandelingen. Deze werken meestal juist nadelig. Let er ook op dat u uw huid niet te grondig of ruw reinigt, bijvoorbeeld bij het verwijderen van make-up. Een dag- of nachtcrème voor de droge of vochtarme huid volstaat vaak.

Als u veel last heeft van een branderig gevoel, kan een stoombadje voor het gezicht aangenaam zijn. Probeer daarnaast factoren te vermijden die huidirritatie kunnen veroorzaken, zoals koude, gure wind, een sauna, felle zon en rokerige ruimtes. Komt u toch veel in de zon, vergeet dan niet om een zonnebrandcrème met minstens factor 15 aan te brengen. Vermijd daarnaast middelen die de bloedvaten verwijden, zoals sterke kruiden, alcohol en warme voeding. Gebruik tot slot nooit corticosteroïdcrèmes op het gezicht.

Neem in ieder geval contact op met uw huisarts als u rosacea heeft en daarnaast last heeft van:

• Oogpijn;
• Verminderd zicht;
• Plots licht niet meer goed verdragen.

Dit kunnen namelijk symptomen zijn van een ernstige oogontsteking, waarvoor u snel behandeld moet worden.

Bij uitgebreide rosacea met veel puistjes, bultjes en roodheid zal uw huisarts als eerste keus een combinatiebehandeling van tabletten en een zalf voorschrijven. Hij of zij zal waarschijnlijkkiezen voor een antibioticum dat u gedurende een langere periode, ongeveer twee tot zes maanden, dient in te nemen.

Het effect is namelijk pas na enkele maanden zichtbaar. Voorbeelden van deze antibiotica zijn: minocycline, tetracycline, doxycycline of claritromycine. Deze geneesmiddelen zijn efficiënt bij rosacea omdat ze ook ontstekingsremmend werken. Ook eventuele oogklachten kunnen verminderen tijdens de antibioticakuur.

Het antibioticum doxycycline is bovendien beschikbaar in een lage dosering onder de merknaam Efracea. Omdat de dosis van dit geneesmiddel zo laag is, werkt het enkel ontstekingsremmend. Het is vooral doeltreffend tegen de kleine puistjes en rode bultjes. Indien antibiotica niet helpen, kan uw huisarts u Roaccutane voorschrijven. Nadeel hiervan is dat het veel en soms ernstige bijwerkingen heeft en niet mag worden toegediend aan zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger willen worden.

Naast geneesmiddelen worden vaak de volgende crèmes voorgeschreven:

• Metronidazolcrème of -gel (zoals Rozex of Metronidazol);
• De gel Mirvaso wordt gebruikt om de rode vlekken en het blozen van het gezicht te behandelen. De werkzame stof hiervan is brimonidine, waarmee de bloedvaatjes tijdelijk vernauwd worden, waardoor de roodheid afneemt. De gel kan al binnen een half uur effect hebben;
• Antibiotica in lotionvorm, zoals clindamycine of erythromycine.

Deze crèmes dient u tweemaal per dag aan te brengen. Na ongeveer zes weken bespreekt u met uw huisarts hoe het gaat en of de behandeling efficiënt is. Wanneer u stopt met de behandeling, kunnen de klachten terugkeren. Indien de klachten onvoldoende verminderen, kan uw huisarts u doorverwijzen naar een dermatoloog of huidtherapeut.

Indien deze middelen wel werken, maar de bloedvaatjes of zwellingen nog steeds zichtbaar zijn op de huid, kan een van de volgende alternatieve behandelingen worden toegepast om deze te verwijderen:

• Lasertherapie;
• Coagulatie, waarbij de vaatjes met een klein naaldje dichtgebrand worden;
• Bevriezen van de huid;
• Plastische chirurgie (vooral om een gezwollen neus te corrigeren).

De hierboven vermelde behandelingsmethoden zijn doorgaans vrij efficiënt om rosacea te behandelen. Rosacea kan echter terugkeren, vooral bij aanwezigheid van de genoemde uitlokkende factoren. Probeer deze dan ook zo veel mogelijk te vermijden. Gelukkig wordt de aandoening bij de meeste mensen na verloop van tijd vanzelf minder ernstig.

Rosacea kan in sommige gevallen leiden tot complicaties. Een voorbeeld hiervan is rhinophyma, een vervorming van de neus als gevolg van de ontstekingsreactie en de zwelling. Dit kan leiden tot een ‘bloemkool- of alcoholneus’.Het komt vooral voor bij oudere mannen en heeft niets te maken met overmatig alcoholgebruik. Daarnaast heeft de helft van de mensen met rosacea ook last van oogafwijkingen.

Vaak gaat het om onschuldige ontstekingen die pijnlijk kunnen zijn en waarbij men last heeft van tranende ogen. Indien een ontsteking van het hoornvlies, genaamd rosacea-keratitis, echter niet tijdig behandeld wordt, kunnen er littekens op het hoornvlies ontstaan, waardoor het gezichtsvermogen vermindert.

Aangezien er nog veel onduidelijkheid bestaat over de precieze oorzaken van rosacea, is de huidaandoening moeilijk te voorkomen. Neem wel bovenstaande adviezen in acht om verergering van de klachten te vermijden. Houd bij en probeer uit welke factoren voor u een trigger zijn; dit verschilt immers van persoon tot persoon.

https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/rosacea/

https://www.thuisarts.nl/rosacea/ik-heb-rosacea

https://www.huidfonds.nl/huidaandoeningen/rosacea/p112